فرهنگستان سلطنتی علوم سوئد روز سه‌شنبه ۱۵ مهر سه دانشمند فعال در آمریکا را برای تحقیقات و اختراعات در زمینه مکانیک کوانتومی به عنوان برندگان نوبل سال ۲۰۲۵ معرفی کرد.
این سه پژوهشگر به طور مشترک کاشف «تونل‌زنی کوانتومی ماکروسکوپی و کمی‌سازی انرژی در مدار الکتریکی» هستند.
جان کلارک متولد بریتانیا و استاد ۸۳ سالهٔ در دانشگاه برکلی کالیفرنیا، میشل دِوُورِه، استاد فرانسویالاصل در دانشگاه‌های آمریکایی ییل و سانتاباربارا و جان مارتینس، فیزیکدان ۶۷ ساله و استاد در دانشگاه سانتاباربارای آمریکا برندگان نوبل فیزیک امسال هستند. پروفسور مارتینس تا پنج سال پیش رئیس آزمایشگاه هوش مصنوعی کوانتومی در شرکت گوگل بود.
بر اساس توضیح فرهنگستان سلطنتی علوم سوئد، اکتشافات این دانشمندان «فرصت‌هایی را برای توسعه نسل بعدی فناوری کوانتومی، از جمله رمزنگاری کوانتومی، رایانه‌های کوانتومی و حسگرهای کوانتومی فراهم کرده است».
اوله اریکسون، رئیس کمیتهٔ فیزیک در فرهنگستان نوبل سوئد، گفت: «بسیار ارزشمند است که از مکانیک کوانتومی که در صد سال اخیر پیوسته شگفتی‌های تازه‌ای ارائه می‌کند، تجلیل کنیم زیرا مکانیک کوانتومی پایه و اساس تمام فناوری‌های دیجیتال است».
گزارش این کمیته حاکی است که این سه دانشمند از حدود ۴۰ سال پیش آزمایش‌هایی را با مدارهای الکتریکی ساخته‌شده از اَبَررساناها انجام دادند که منجر به کشف «تونل‌زنی مکانیک کوانتومی» و «سطح انرژی کوانتش» شد.
اکتشافات فیزیکدانان در عرصهٔ کوانتوم زیربنای فناوری‌های امروزه شده که مردم جهان ده‌ها سال است از آن استفاده می‌کنند. استفاده از ریزتراشه‌های رایانه‌ای نمونه‌ای عادی در این استفاده است که دیگر یک امر عادی و فراگیر محسوب می‌شود.
به گزارش رویترز، پروفسور کلارک در تماس تلفنی در پی اعلام نامش به عنوان یکی از برندگان نوبل فیزیک گفت که «کاملاً مبهوت» شده و «هرگز به ذهنش خطور نکرده بود که موضوع تحقیق او مبنای اعطای جایزه نوبل شود».
او گفت همین تلفن که الان من دارم با شما صحبت می‌کنم، بر اساس کوانتوم‌ها است.
سال گذشته جان هاپفیلد از دانشگاه پرینستون آمریکا و جفری هینتون از دانشگاه تورنتو در کانادا برای اختراعات مرتبط با یادگیری ماشینی بر اساس شبکه‌های عصبی مصنوعی برنده نوبل فیزیک شدند.
در تاریخ ۱۲۴ ساله نوبل، جایزه در عرصه فیزیک به دانشمندان تأثیرگذاری مانند آلبرت اینشتین، پی‌یر و ماری کوری ، ماکس پلانک و نیلس بوهر که آن‌دو هم پیشگامان تحقیق در عرصه کوانتوم بودند، اعطا شده است.
روز دوشنبه ۱۴ مهر دو دانشمند آمریکایی زن و مرد و همچنین یک دانشمند ژاپنی برندگان جایزه نوبل پزشکی یا فیزیولوژی امسال معرفی شدند. مری برونکو و فرد رمزدل از آمریکا و شیمون ساکاگوچی از ژاپن برای اکتشافات خود در زمینه «تحمل ایمنی محیطی» که به درمان‌های جدید احتمالی و مقابله با سرطان منجر شده، برنده نوبل پزشکی امسال هستند.
قرار است در ادامهٔ این هفته، برندگان جوایز نوبل شیمی، ادبیات و صلح معرفی شوند و دوشنبه آینده نیز برنده یا برندگان نوبل اقتصاد معرفی خواهند شد.
برندگان نوبل فیزیک همراه با سایر برندگان، غیر از برنده نوبل صلح، جوایز خود را که برای هر رشته در مجموع ۱.۲ میلیون دلار است، همراه با یک مدال طلا، دو ماه دیگر از پادشاه سوئد دریافت خواهند کرد.
