اسرائیلی‌ها روز سه‌شنبه ۱۵ مهر که دومین سالگرد حملهٔ ناگهانی گروه افراطی حماس به این کشور و سرآغاز جنگ غزه است، آیین‌های متعددی را برای گرامیداشت یاد قربانیان آن حملات برگزار کردند.
دومین سال حمله حماس، گروهی که علاوه بر اسرائیل، از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا نیز تروریستی شناخته شده، در حالی فرا رسید که از روز ۱۴ مهر مذاکرات هیئت‌هایی از اسرائیل، آمریکا، مصر و گروه حماس در مصر بر سر طرح ۲۰ ماده‌ای آمریکا برای آزادی گروگان‌های اسرائیلی و پایان دادن به جنگ غزه در جریان است.
دو سال پیش در بامداد ۱۵ مهر، روزی که برای یهودیان آخرین روز از جشن مذهبی هشت روزه «سوکوت» (عید «سایبان‌ها») بود و این روز پایانی را به عنوان «جشن سیمخا تورا» («نزول تورات») برگزار می‌کنند، در ساعت ۶ و ۲۹ دقیقه به ناگهان صدها فروند راکت از غزه با بردهای مختلف به سوی تل‌آویو، اورشلیم و تا شهرک‌های نزدیک به غزه شلیک شد.
بعدها معلوم شد که گسیل هم‌زمان صدها راکت یک طرح پوششی تهیه شده از سوی یحیی سنوار، رهبر وقت حماس در غزه بود، تا در حالی که اسرائیلی‌ها را به فریب حمله راکتی بیندازد، به صدها نیروی مسلح حماس امکان دهد که با گشودن حصارهای غزه، وارد کیبوتص‌ها و شهرک‌های اسرائیلی شوند. رهبری داخلی حماس برای آن عملیات سال‌ها برنامه‌ریزی کرده بود.
شبه‌نظامیان مسلح حماس و به دنبال آن‌ها هزاران تن از شهروندان دیگر غزه، با استفاده از فرصتی که فراهم شده بود، با هجوم به خانه‌های اسرائیلی‌ها در ده‌ها کیبوتص و شهرک، ظرف چند ساعت اقدام به کشتن یک هزار و ۲۱۹ اسرائیلی کرده و ۲۵۱ شهروند اسرائیلی را ربوده و به غزه منتقل کردند. بیشتر کشته‌‌شده‌ها غیرنظامیانی بودند که در خانه‌های خود حضور داشتند.
همچنین صدها تن از کشته‌ها و شماری از ربوده‌شدگان جوانان و زنان و مردانی بودند که آن بامداد در فستیوال موسیقی «نووا»، یک جشنوارهٔ موسیقی برای «ترویج صلح» به مدت چند روز در کیبوتص «رعیم» در فاصلهٔ نزدیک به مرز غزه شرکت کرده بودند.
حملهٔ حماس که موجب غافلگیری ارتش و نهادهای امنیتی اسرائیل شد، دراین کشور «شنبه سیاه» نام گرفت. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، یک روز پس از آن حمله سوگند خورد که کشورش «صحنهٔ خاورمیانه» را تغییر دهد.
ارتش اسرائیل پس از حدود چهار هفته آمادگی اولیه و فراخواندن صدها هزار نیروی ذخیره، جنگی را در غزه آغاز کرد که هنوز ادامه دارد.
گروه حزب‌الله یک روز پس از حملهٔ حماس به جنگ پیوست و در عملیاتی که حدوداً یکسال طول کشید اسرائیل را هدف آتشباری قرار داد اما آن جنگ در شمال اسرائیل نیز به مرگ دبیرکل و صدها تن از نیروهای این گروه متحد تهران منجر شد.
گروه حوثی‌های متحد حماس و تهران نیز ماه‌ها بعد از یمن، موشک‌های بالستیک را به سوی اسرائیل روانه کردند. این تحرکات حوثی‌ها با عنوان «همبستگی با برادران غزه» تا کنون ادامه دارد.
پس از آنکه حکومت بشار اسد، متحد دیگر ایران و «گروه مقاومت»، آذرماه پارسال در سوریه سقوط کرد، اسرائیل ۲۳ خرداد امسال جنگ با جمهوری اسلامی ایران را برای مقابله با آنچه که «برنامهٔ غنی‌سازی اورانیوم» و «موشک‌های بالستیک ایران» خواند، آغاز کرد.
آن جنگ ۱۲ روزه که آمریکا نیز در روز یکم تیری با حمله به سه تأسیسات مهم هسته‌ای ایران به آن پیوست، روز دوم تیر امسال پایان یافت و جای خود را به یک آتش‌بس شکننده داد.
در پی پاسخ مثبت نخست‌وزیر اسرائیل به طرح ۲۰ ماده‌ای دونالد ترامپ و سپس اعلام «موافقت» حماس در روز ۱۱ مهر با مرحلهٔ نخست این طرح، در حالی که مذاکرات در مصر بر سر تعیین جزئیات فنی آن در جریان است، ارتش اسرائیل اعلام کرده که به نیروهای خود در غزه دستور داده است تا از عملیات تهاجمی در این باریکه فعلاً خودداری کنند. اما ارتش گفته است برای هر احتمالی و از جمله، بازگشت به جنگ، آماده است.
مقامات آمریکا تأکید کردهاند که توقف آتشباری اسرائیل در غزه اهمیت دارد تا حماس بتواند گروگان‌های زنده و اجساد کشته‌ها را بیابد و در صورت عملی شدن معامله، آن‌ها را تحویل دهد.
خانواده‌های گروگان‌ها در امیدواری و بیم
خانواده‌های ۴۸ گروگان زنده و کشته‌شدهٔ اسرائیلی در رویدادهای دومین سال حمله حماس، به رسانه‌های اسرائیل و خبرگزاری‌های بین‌المللی گفتند امیدواری بیشتری دارند که دخالت فعالانهٔ دونالد ترامپ در مذاکرات این بار به رهایی عزیزان دربند آن‌ها منجر شود.
به گزارش شبکهٔ تلویزیونی «کان» اسرائیل، صدها تن از مردم این کشور روز سه‌شنبه به جای شرکت در آیین‌های «عید سایبان‌ها»، مقابل خانهٔ بنیامین نتانیاهو و شمار دیگری از وزیران تجمع کردند و از آن‌ها خواستند که برای پیشبرد مذاکرات در مصر با هدف بازگرداندن گروگان‌ها تلاش کنند.
بر اساس ارزیابی ارتش اسرائیل، ۲۰ تن از گروگان‌ها زنده هستند و حماس پیکر ۲۸ گروگان کشته‌شده، شامل جسد یک دختر جوان، را به عنوان برگ معامله نزد خود حفظ کرده است.
داده‌های منتشر شده از سوی مراکز بهداشتی غزه وابسته به حماس، بدون تفکیک بین شبه‌نظامیان و غیرنظامیان، حاکی است که جنگ دو ساله در غزه تا کنون به مرگ بیش از ۶۷ هزار تن در این باریکه محصور منجر شده است.
اکثریت بزرگی از جمعیت ۲.۳ میلیون نفری غزه اکنون آواره است و در اردوگاه‌های پرازدحام در فضای باز با دسترسی اندک به غذا، آب یا امکانات بهداشتی روزگار را می‌گذراند.
اسرائیل که در جریان جنگ جاری از سوی نهادهای وابسته به سازمان ملل و برخی سازمان‌های جهانی به «نسل‌کشی» متهم شده، این اتهامات را قاطعانه رد می‌کند.
با این حال، ادامهٔ جنگ و افزایش تلفات فلسطینی‌ها و گزارش‌ها از کمبود غذا، به تظاهرات پیوسته حامیان فلسطینیان در جهان منجر شده و اسرائیل را تضعیف کرده است. در وضعیت جاری، شماری از کشورهای غربی متحد اسرائیل مانند کانادا، بریتانیا و فرانسه در ماه گذشته از به رسمیت شناختن کشور فلسطین خبر دادند؛ امری که با انتقاد اسرائیل روبه‌رو شد.
حضور گروگان‌های رهاشده از تونل‌ها در آیین‌های یادبود
دومین سالگرد حملهٔ حماس به اسرائیل امسال با روز نخست از عید مذهبی «سایبان‌ها» مصادف شده و به دلیل تعطیلی هشت روزهٔ این مراسم، آیین رسمی یادبود قربانیان برای ۱۶ اکتبر، ۲۴ مهر، تعیین شده است.
با این حال، به گزارش رسانه‌های اسرائیل، روز ۱۵ مهر در ساعت ۶ و ۲۹ دقیقه بامداد که یادآور لحظهٔ شروع حمله حماس بود، پرچم اسرائیل در شهرک‌ها و کیبوتص‌های مورد حمله به یاد قربانیان، به حالت نیمه افراشته درآمد.
هزاران اسرائیلی نیز از روز ۱۴ مهر به محل یادبود جشنوارهٔ «نووا» رفته و یاد کشته‌ها در آن رویداد را گرامی می‌دارند. شماری از این افراد والدین جوانان کشته شده‌ای هستند که هنگام فرار از دست نیروهای حماس که به محل رسیدند، هدف گلوله قرار گرفتند.
همچنین هزاران اسرائیلی روز ۱۵ مهر در کیبوتص‌ها و شهرک‌هایی که هدف حملهٔ حماس قرار گرفتند، گرد هم آمدند و به سخنرانان، بازماندگان قربانیان، گروگان‌های رها شده و آهنگ‌های غمگینی که خوانندگان برای این رویداد خوانده‌اند، گوش دادند.
ساگی دکل‌خن، یک مرد اسرائیلی آزادشده از دست حماس، در مراسم کیبوتص «نیرعوز» گفت «با این همه اندوه برای آنچه که از دست رفت و برای عزیزان ما که در میان ما نیستند، و با این همه خشم تلنبارشده، چه باید کرد؟»
آقای دکل‌خن که پس از آزادی، دست معلول‌شده‌اش در تونل‌های حماس در غزه، از سوی پزشکان اسرائیلی جراحی شده، گفت به گورستان کیبوتص رفته و قبرهای جوانانی را دیده که ممکن بود سرنوشت خود او نیز به فرجام تلخ آن‌ها تبدیل شود.
الی شرعابی، یک مرد گروگان که حدود شش ماه پیش از تونل‌های حماس در غزه آزاد شد و پس از رهایی شنید که همسر و دو دختر نوجوانش در همان روز حمله کشته شده بودند، در صفحه فیسبوک خود نوشت: «ما به اندازه کافی رنج کشیدیم، ما شایسته یک زندگی متفاوت هستیم، ما می‌خواهیم به التیام برسیم».
الی شرعابی هنگامی که در تونل‌های حماس به مشتی استخوان تبدیل شده بود، از گروگان‌گیرها شنید که برادرش، یوسی، کشته شده و جسد او هم نزد حماس است.
آقای شرعابی که بعد از مدتی با رئیس‌جمهور آمریکا دیدار کرد، در سالروز حملهٔ حماس، بر لزوم آزادی بقیه گروگان‌ها برای رسیدن به مرحلهٔ التیام جامعه تأکید کرد.
به گزارش هاآرتص، هنوز در کیبوتص‌هایی مانند نیرعوز، ده‌ها خانهٔ ویران‌شده از حملات حماس به چشم می‌خورد در حالی که در بخش‌های دیگر مانند کیبوتص بئری بازسازی گسترده‌ای در جریان است. در کیبوتص نیرعوز ۶۵ تن از ساکنین و در بئری بیش از یکصد تن کشته شده بودند و بسیاری از خانه‌ها از سوی نیروهای حماس سوزانده شدند.
ادامه مبارزهٔ یک خانواده ایرانی‌تبار به یاد فرزندشان
یوناتان شمریز، برادر آلون شمریز، که همراه دو گروگان دیگر خود را از دست حماس در غزه نجات داد ولی با آتش نیروهای اسرائیلی کشته شد، همراه با شمار دیگری از فعالان، آیین بزرگی را به یاد قربانیان برای سه‌شنبه‌شب در بزرگ‌ترین پارک تل‌آویو تدارک دیده‌اند.
آقای شمریز که پدرش کامران آوی شمریز، زاده آبادان در ایران است، به رسانه‌ها گفت ارزیابی شده که دست‌کم ۱۵۰ هزار نفر در این آیین یادبود شرکت کنند. ده‌ها خوانندهٔ اسرائیلی داوطلبانه در این مراسم آواز خواهند خواند.
یوناتان شمریز گفت خانهٔ خود او نیز در کیبوتص در حملهٔ حماس ویران شد و پس از دو سال، او، همسر و دختر چهار ساله‌اش هنوز در یک کاروان متحرک زندگی می‌کنند.
آقای شمریز همچنین به شبکهٔ تلویزیونی ای‌بی‌سی آمریکا گفت او هم مانند جامعهٔ اسرائیل در این دو سال اخیر «تغییر کلی» کرده و به جای نشستن و سکوت، ترجیح می‌دهد هر اقدامی برای یاد قربانیان و آزادی بقیه گروگان‌ها انجام دهد.
به گفتهٔ او، هرچند چشم‌انداز احتمالی از پایان جنگ در افق دیده می‌شود اما این فصل از تاریخ اسرائیل «زخم‌های عمیقی» بر جامعه گذاشته است.
یوناتان شمریز می‌گوید «مردم اسرائیل متفاوت از رهبری کشور هستند» و بر لزوم تشکیل یک کمیتهٔ ملی برای بررسی دلایل بروز آن حمله و غفلت‌های اسرائیل، اصرار دارند.
تومر پرسیکو، یک محقق دانشگاهی در اورشلیم، به ای‌بی‌سی گفت اسرائیل در دو سال اخیر و پس از «ضربهٔ روحی باورنکردنی» به طرز چشمگیری تغییر کرده و جامعه برای مراقبت از خود، به سوی راست سیاسی و اجتماعی تغییر مسیر داده، مردم بسیاری به سنت‌ها و آداب و رسوم بازگشته و برخی نیز ارتدوکس شده‌اند، مشابه ضربهٔ روحی ناشی از جنگ «یوم کیپور» در سال ۱۹۷۳.
به گفتهٔ این محقق، پس از پایان جنگ نوبت «تسویه حساب» (مردم با رهبری سیاسی) نیز فرا خواهد رسید.
پیام ویژه سفیر آمریکا؛ درخواست گوترش: «باید امید را انتخاب کرد»
مایک هاکبی، سفیر آمریکا در اسرائیل، در پیامی در شبکهٔ ایکس، با ابراز همبستگی با مردم اسرائیل در سالگرد حملهٔ حماس، نوشت: «تروریست‌های تحت حمایت ایران» در آن روز «مرگبارترین حمله علیه یهودیان از زمان هولوکاست را مرتکب شدند».
سفیر آمریکا افزود که اسرائیل «در یک جنگ چندجبهه‌ای برای بقا» مبارزه کرده، ایالات متحده «بی‌وقفه در کنار متحد و شریک نزدیک خود، اسرائیل، ایستاده و در قلب خود می‌داند که حق این است» و اسرائیل «هرگز تنها نخواهد ماند» و «هرگز حملهٔ هفتم اکتبر را فراموش نخواهد کرد».
دونالد ترامپ که بر لزوم آزادی گروگان‌های اسرائیلی تأکید کرده، در سالروز حملهٔ حماس، با عیدان الکساندر، یک گروگان ۲۰ ساله آزادشدهٔ اسرائیلی- آمریکایی دیدار می‌کند. این دومین بار است که آقای ترامپ با این شهروند آزادشده ملاقات می‌کند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، به مناسبت دومین سال حملهٔ حماس، در بیانیه‌ای خواهان آزادی فوری و بی‌قید و شرط گروگان‌های غزه شد. او نوشت: «وحشت آن روز سیاه در خاطره همه ما حک شده است». آقای گوترش تأکید کرد که «بعد از دو سال لطمات روحی، اکنون باید امید را انتخاب کرد».
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در این روز نوشت دو سال پس از فجایع ترور حماس، زخم عمیق آن باقی است و ما هرگز آن را فراموش نخواهیم کرد.
پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، در این مناسبت گفت امروز روزی است که باید ترور را محکوم کرد، همه گروگان‌ها آزاد شوند و نتانیاهو هم «قتل عام» فلسطینی‌ها را پایان دهد.
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، در این سالگرد، اعتراضات برنامه‌ریزی شده برای این روز در طرفداری از فلسطینیان در کشورش را «غیربریتانیایی» نامید و محکوم کرد و از دانشجویان خواست در آن شرکت نکنند.
او همچنین با اشاره به حملهٔ هفته گذشته به کنیسهٔ یهودیان در منچستر، گفت جوامع یهودی ما با افزایش یهودی‌ستیزی تهدید می‌شوند.
