شورای پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، به درخواست استونی در ۲۳ سپتامبر جلسه خواهد داشت. دلیل آن ورود جنگندههای روسیه به حریم هوایی استونی است. پیشتر هم پهپادهای روسی، بهویژه در ۱۰ سپتامبر، وارد لهستان شده بودند.
پتر پاول، رئیسجمهور جمهوری چک و مقام پیشین ارشد ناتو، گفته است در صورت نیاز باید حتی به هواپیماهای روسی شلیک کرد.
در لهستان برخی از پهپادها توسط ارتش لهستان و ناتو سرنگون شدند، اما در استونی جنگندههای سوئدی، فنلاندی و ایتالیایی هواپیماهای روسی را اسکورت کردند.
مقامهای ناتو که نخواستند نامشان فاش شود به رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی میگویند دریافت مجوز برای شلیک به پهپادها بسیار سادهتر از هواپیماهای سرنشیندار است، چون در مورد پهپاد تهدید مستقیم علیه زیرساختهای حیاتی مطرح است.
ناتو بهطور کلی یک پیمان دفاعی متشکل از ۳۲ کشور مستقل است و هر کشور خود تصمیم میگیرد چگونه از قلمرو و آسمانش دفاع کند. در مأموریتهای مشترک مانند گشتهای هوایی بالتیک یا استقرار نیروها در مرز شرقی، قوانین درگیری توسط شورای آتلانتیک شمالی تعیین میشود و اجرای آن بر عهده فرمانده کل نیروهای متحد اروپا است که همواره یک ژنرال آمریکایی است (اکنون الکسوس گرینکویچ).
با این حال، داراییهای نظامی در اختیار ناتو محدود است و اغلب کشورها باید شخصاً مجوز استفاده از تواناییهایشان را بدهند؛ مثلاً اگر جنگندههای ایتالیا بخواهند پهپادی را بر فراز لهستان هدف قرار دهند، تصمیم باید در رم گرفته شود، نه در بروکسل.
مقامهای ناتو میگویند سه جنگنده میگ روسیه که ۱۹ سپتامبر ۱۲ دقیقه در حریم هوایی استونی پرواز کردند تهدید مستقیم نبودند و بیشتر حرکتی تحریکآمیز برای سنجش واکنش ناتو بود. با این حال، در کشورهای اروپای شرقی از جمله لهستان و لیتوانی زمزمههایی برای سرنگونی احتمالی جنگندههای روسی شنیده میشود.
نمونه ترکیه در ۲۰۱۵ بارها ذکر میشود: آنکارا یک جنگنده سوخو-۲۴ روسی را که ۱۷ ثانیه وارد حریمش شده بود، پس از چند بار اخطار، سرنگون کرد. هرچند روابط ترکیه و روسیه تیره شد، شش ماه بعد عادیسازی آغاز گردید.
اکنون استونی با استناد به ماده ۴ پیمان ناتو مشورت اضطراری را خواستار شده است. این کشور میگوید که این پنجمین مورد نقض حریم هواییاش در سال جاری است، و هواپیماهای روسی بدون روشن کردن فرستنده و بدون تماس با برج مراقبت وارد شدند.
در ناتو بحثهایی در جریان است که آیا باید قوانین درگیری سختتر شود، مثلاً اجازه پرواز نزدیکتر یا حتی شلیک اخطاری داده شود.
این وضعیت بار دیگر نشان میدهد که تحریکهای هوایی روسیه در دریای بالتیک رو به افزایش است و ناتو در آستانه تصمیمگیریهای دشوار قرار گرفته است.