لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۱ مهر ۱۴۰۴ تهران ۰۲:۳۶

درگذشت جین گودال، شامپانزه‌شناسِ نامدار عاشق تارزان


مؤسسه جین گودال، نخستی‌شناس بریتانیایی که در تحقیقات پیشگامانه‌اش در تانزانیا دربارهٔ ماهیت واقعی شامپانزه‌ها رفتار آن‌ها را تقلید می‌کرد، با آن‌ها روی درختان می‌نشست و موز می‌خورد، اعلام کرد که او در ۹۱ سالگی درگذشت.

بر اساس این گزارش، خانم گودال روز چهارشنبه نهم مهر در حین برگزاری یک تور سخنرانی در ایالات متحده درگذشت.

جین گودال که به خاطر اکتشافاتش دربارهٔ شامپانزه‌ها بارها مورد تحسین قرار گرفته بود، بعدها به یک فعال محیط‌زیست تبدیل شد و در سراسر جهان به دفاع از نزدیک‌ترین خویشاوندان میمونی انسان پرداخت و برای حفاظت از کره زمین تلاش کرد.

گودال اولین محققی بود که به جای شماره‌گذاری برای شامپانزه‌ها اسم تعیین کرد؛ اقدامی که باعث شد خیلی‌ها او را تمسخر کنند. او همچنین اولین دانشمندی بود که به این موضوع اشاره کرد که شامپانزه‌ها، مثل انسان‌ها، از ابزار استفاده می‌کنند و دارای احساسات هستند.

جین گودال (نفر دوم از سمت چپ با لباس آبی) در کنار شماری از نمایندگان صلح سازمان ملل از جمله شیرین عبادی، نخستین برنده ایرانی جایزه صلح نوبل
جین گودال (نفر دوم از سمت چپ با لباس آبی) در کنار شماری از نمایندگان صلح سازمان ملل از جمله شیرین عبادی، نخستین برنده ایرانی جایزه صلح نوبل

دیوید آتنبرو، طبیعت‌شناس و دوست گودال، در سال ۲۰۱۰ به روزنامه دیلی تلگراف بریتانیا گفت که او «زنی بود که دنیای جانورشناسی را زیر و رو کرد».

رئیس بنیاد جان تمپلتون در ایالات متحده در سال ۲۰۲۱، هنگام اهدای جایزه معتبر این بنیاد به گودال، گفت که اکتشافات علمی او «دیدگاه جهان نسبت به هوش حیوانات را عمیقاً تغییر داده و درک ما از انسانیت را غنی کرده است».

آغاز عشق به حیوانات با شامپانزه پارچه‌ای و کتاب تارزان

گودال ۳ آوریل ۱۹۳۴ در لندن به دنیا آمد و عشقش به حیوانات وحشی از کودکی آغاز شد، زمانی که پدرش یک عروسک شامپانزه پارچه‌ای به او هدیه داد که تا پایان عمر آن را نگه داشت.

جین گودال در عین حال عاشق کتاب‌های تارزان بود؛ داستان پسری که در جنگل با میمون‌ها بزرگ شد و عاشق دختری به نام جین. او در سال ۲۰۱۷ به شبکه سی‌ان‌ان گفت: «وقتی ۱۰ ساله بودم، آرزو داشتم به آفریقا بروم، با حیوانات زندگی کنم و درباره آن‌ها کتاب بنویسم.»

کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل، در سال ۲۰۰۲ جین گودال را به عنوان فرستاده صلح این سازمان معرفی کرد
کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل، در سال ۲۰۰۲ جین گودال را به عنوان فرستاده صلح این سازمان معرفی کرد

گودال در سال ۱۹۵۷، به دعوت دوستی به کنیا سفر کرد و در آنجا برای لوئیس لیکی، دیرین‌شناس مشهور، کار کرد. فرصت بزرگ زندگی‌اش، برای او زمانی به دست آمد که لیکی گودال را برای مطالعه شامپانزه‌ها در طبیعت به تانزانیا فرستاد. او اولین زنی بود که لیکی برای مطالعه میمون‌های بزرگ در زیستگاه طبیعی‌شان انتخاب کرد.

مجله نشنال جئوگرافیک که در سال ۱۹۶۵ تصویر گودال را روی جلد خود منتشر کرد، نوشته با وجود نداشتن آموزش علمی رسمی، لیکی «اشتیاق و دانش او درباره حیوانات و طبیعت، انرژی بالا و استقامتش را دلیلی برای انتخاب او برای مطالعه شامپانزه‌ها» می‌دانست.

با تکیه بر اکتشافاتش، لیکی او را برای تحقیقات در مقطع دکتری به دانشگاه کمبریج فرستاد. گودال هشتمین نفری بود که بدون داشتن مدرک کارشناسی، از دانشگاه کمبریج مدرک دکتری دریافت کرد.

سیر حرکت از دانشمند به فعال

زندگی او به‌عنوان یک فعال محیط‌زیست در کنفرانسی درباره شامپانزه‌ها در آمریکا در دهه ۱۹۸۰ آغاز شد، جایی که گزارش‌هایی از استفاده از شامپانزه‌های در معرض خطر در تحقیقات پزشکی، شکار برای گوشت و تخریب زیستگاه‌هایشان شنید.

گودال در سال ۲۰۱۳ در نایروبی به مخاطبان گفت: «من به‌عنوان یک دانشمند وارد آن کنفرانس شدم که با خوشحالی درباره رفتار شامپانزه‌ها چیزهایی یاد می‌گرفت... اما به‌عنوان یک فعال از آن کنفرانس خارج شدم.»

دیدگاه‌های منحصربه‌فرد او درباره دنیای حیوانات - که با درآوردن صداهای شامپانزه‌ها در کنفرانس‌ها، به جلسات شور و شوق می‌بخشید- باعث شد توجه مردم به این موضوع جلب شود.

جین گودال در کنار بان کی‌ مون، دبیر کل وقت سازمان ملل (نفر اول از سمت چپ) در سال ۲۰۱۵
جین گودال در کنار بان کی‌ مون، دبیر کل وقت سازمان ملل (نفر اول از سمت چپ) در سال ۲۰۱۵

جین گودال در سال ۱۹۷۷، مؤسسه‌ای به نام خود برای مطالعه بیشتر شامپانزه‌ها تأسیس کرد و در سال ۱۹۹۱ پروژه‌ای را راه‌اندازی کرد که با جوانان در بیش از ۶۰ کشور در زمینه مسائل زیست‌محیطی کار می‌کند.

عروسک باربی جین گودال

در سال ۱۹۶۴، گودال با هوگو ون لاویک، عکاس هلندی که او و شامپانزه‌هایش را در مجلات نشنال جئوگرافیک و لایف جاودانه کرده بود، ازدواج کرد. زندگی مشترک آنها تنها چند سال دوام آورد و گودال در سال ۱۹۷۵ با همسر دومش، درک برایسون، مدیر سابق پارک‌های ملی تانزانیا و نماینده پارلمان، ازدواج کرد که او هم پنج سال بعد درگذشت.

در آوریل ۲۰۰۲، کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل، او را به‌عنوان فرستاده صلح این سازمان معرفی کرد.

یک عروسک باربی نیز به نام جین گودال ساخته شده است، عروسکی با لباس سافاری، دوربین دوچشمی در دست، و یک شامپانزه.

XS
SM
MD
LG