شماری از نمایندگان مجلس و مقام‌های مسئول در ایران از آغاز روند مهاجرت روستاییان و تخلیه ساکنان مناطق اطراف دریاچه ارومیه به دلیل اثرات طوفان نمک ناشی از خشکی این دریاچه خبر می‌دهند.
رئیس هیئت مدیره فدراسیون صنعت آب ایران می‌گوید دریاچه ارومیه به «بدبینانه‌ترین حالت خود» نزدیک شده و به همین دلیل، «تخلیه استان‌های مجاور ارومیه در حال آغاز شدن است».
این فدراسیون یکی از تشکل‌های بخش خصوصیِ صنعت آب است و نهادهای دولتی هنوز در این مورد گزارشی منتشر نکرده‌اند.
اما حاکم ممکان، نماینده ارومیه در مجلس، نیز گفته که مهاجرت تدریجی روستانشینان حوضه آبریز دریاچه شروع شده و این یک زنگ خطر جدی است.
رضا حاجی‌کریم، رئیس هیئت مدیره فدراسیون صنعت آب، طوفان نمک و افزایش درجه حرارت به خاطر انعکاس خورشید را که همه از تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه است، «شروع ماجرا» نامیده که زندگی و زیست‌پذیری در منطقه را تحت‌تاثیر قرار داده و «از بین می‌برد».
محمود طاهری، نماینده شبستر در مجلس، نیز با اشاره به «تهدید» سلامت مردم به دلیل طوفان‌های نمکی، خواستار رسیدگی هرچه سریع‌تر به وضعیت دریاچه ارومیه شد.
طاهری در تذکری شفاهی خطاب به رئیس جمهور، وزیر نیرو و رئیس سازمان محیط زیست، گفت که «خاک حاصلخیز منطقه به خاطر وضعیت دریاچه ارومیه نابود شده و امنیت زیستی آن به خطر افتاده و کشاورزی و دامداری مردم را دچار آسیب کرده است».
دریاچه ارومیه، که زمانی بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران بود، طی دو دهه گذشته به‌دلیل مدیریت ناپایدار منابع آب، سدسازی گسترده و خشکسالی شدید، به‌شدت کوچک شد و در آستانه نابودی کامل قرار گرفت.
خشک شدن دریاچه ارومیه در سال‌های اخیر به‌رغم وعده دولت‌ها بازتاب زیادی در افکار عمومی داشته است و کارشناسان محیط زیست بارها درباره تأثیرات این اتفاق بر مناطق وسیعی از ایران هشدار داده‌اند.
دریاچه‌ای رو به اغما؛ نماد مدیریت غلط آب و کشاورزی
رئیس هیئت مدیره فدراسیون صنعت آب، دریاچه ارومیه را «یک بیمار اورژانسیِ رو به اغما» توصیف کرد که باید برای حفظ حیات اکولوژیک زنده بماند.
حاجی‌کریم نیز همچون سایر کارشناسان گفت که در داخل کشور، برای احیای دریاچه «چیزی کم نداریم و تمام راه‌حل‌ها را هم پیش رو داریم».
سخنگوی صنعت آب کشور دریاچه ارومیه را «نمادی از مدیریت غلط آب و کشاورزی» در ایران دانست و گفته که با وجود صرف هزینه‌های سنگین در سال‌های گذشته، به دلیل اجرا نشدن بخش اصلی برنامه یعنی کاهش ۴۰ درصدی مصارف کشاورزی، احیای دریاچه به نتیجه نرسید.
او با تاکید چندباره بر نقش کشاورزی و مصرف بی‌رویه آب در رسیدن دریاچه ارومیه به شرایط فعلی، هشدار داده که با روش‌های گذشته امیدی به احیای دریاچه وجود ندارد و این کار نیازمند «تصمیم‌های جدی و عملگرایانه است، نه صرفا مصاحبه و وعده».
براساس گزارش‌های رسمی، از سال ۱۳۵۷ تا ۱۴۰۳ سطح زیر کشت در حوضه آبریز ارومیه بیش از شش برابر شده است.
در همین زمینه، بزرگ‌زاده سخنگوی صنعت آب کشور، اخیراً اعلام کرد که اگر ۳۱ هزار هکتار از اراضی کم‌بازده و بلندآب از چرخه تولید خارج شود و ۲۵ هزار هکتار یونجه‌کاری جای خود را به محصولات راهبردی بدهد، می‌توان حدود ۴۷۵ میلیون مترمکعب آب در حوزه دریاچه صرفه‌جویی کرد.
این در حالی است که کارشناسان می‌گویند نیاز زیست‌محیطی سالانه دریاچه ارومیه دست‌کم سه میلیارد مترمکعب است و همین مقدار نیاز پایه‌ای نیز در حالی است که دریاچه ارومیه در اوج تاریخی خود در سال ۱۳۷۰ بیش از ۳۲ میلیارد مترمکعب آب داشت.
حاکم ممکان، نماینده ارومیه در مجلس، نیز هشدار داده که بدون اصلاح الگوی کشت و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، امکان بازگشت دریاچه وجود ندارد.
او پیش از این نیز به نقل از کارشناسان، به خبرگزاری ایلنا گفته بود خشک شدن دریاچه ارومیه می‌تواند می‌تواند باعث افزایش فشار خون، ایجاد سرطان پوست و از بین رفتن اراضی کشاورزی به دلیل گرد و غبار نمکی حاصل از خشکی دریاچه شود و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند تا حوالی زنجان و قزوین این گرد و غبار تأثیرگذار خواهد بود.
عیسی کلانتری رئیس پیشین سازمان محیط زیست ایران خردادماه سال ۱۴۰۲ گفته بود اگر دریاچه ارومیه خشک شود، «چهار میلیون نفر را باید از تبریز و شهرهای اطراف آن تخلیه کرد، چرا که بیشتر از ۱۰ سال نمی‌توانند غبار نمکی را تحمل کنند».
در تازه‌ترین هشدار رسمی دربارهٔ وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه، معاون سازمان حفاظت محیط زیست ایران مردادماه سال جاری خورشیدی اعلام کرد که تراز آب این دریاچه به سطح «غیرقابل اعلام» رسیده است.
احمدرضا لاهیجان‌زاده گفته بود: «از نظر میدانی به‌دلیل گرما و تبخیر، وضع از ارقام فعلی هم بدتر خواهد شد و پیش‌بینی‌ها دربارهٔ خشکی کامل دریاچه تا پایان تابستان کاملاً درست است.»
