دونالد ترامپ روز جمعه چهارم مهر و دقایقی بعد از انتقادات شدید نخستوزیر اسرائیل از به رسمیت شناختن کشور فلسطین توسط تعدادی از کشورهای غربی، اعلام کرد که به توافقی برای پایان جنگ در غزه و بازگرداندن گروگانها نزدیک شده است.
رئیسجمهور ایالات متحده به خبرنگاران گفت: «به نظر میرسد ما به توافقی دربارهٔ غزه رسیدهایم. فکر میکنم این توافق گروگانها را بازمیگرداند و جنگ را پایان میدهد.» او به جزئیات بیشتری اشاره نکرد.
این اظهارات در حالی بیان شد که رهبران بینالمللی این هفته در سازمان ملل در نیویورک گرد هم آمدند و ایالات متحده یک طرح ۲۱ مادهای صلح خاورمیانه را با هدف پایان دادن به جنگ نزدیک به دو ساله میان اسرائیل و حماس در غزه ارائه کرد.
به گفته استیو ویتکوف، نماینده ویژه آمریکا در خاورمیانه، این پیشنهاد روز سهشنبه به مقامات عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، مصر، اردن، ترکیه، اندونزی و پاکستان ارائه شد.
آقای ترامپ روز پنجشنبه تأکید کرده بود هرگز به اسرائیل اجازه الحاق کرانه باختری شامل بیتالمقدس به خاک خود را نخواهد داد.
او که در کاخ سفید با خبرنگاران سخن میگفت تأکید کرد: «به اسرائیل اجازه نمیدهم کرانه باختری را به خاک خود ملحق کند. نه، اجازه نمیدهم. چنین اتفاقی نخواهد افتاد.»
نتانیاهو که ادامه کار دولتش به ادامه حضور احزاب دست راستی افراطی در آن وابسته است گفته است که پس از سخنرانیاش به خواسته این احزاب درباره الحاق کرانه باختری پاسخ خواهد داد.
کرانه باختری رود اردن سرزمینی کوهستانی و حاصلخیز است که پس از جنگ ۱۹۴۸ میان اعراب و اسرائیل به کنترل اردن درآمد و در جنگ ششروزه ۱۹۶۷ به اشغال اسرائیل درآمد. این منطقه که جمعیت آن عمدتاً فلسطینی است، از آن زمان به کانون یکی از پیچیدهترین مناقشات خاورمیانه بدل شده است.
کرانه باختری نهتنها بهدلیل جایگاه مذهبی شهرهایی چون اورشلیم، بیتالمقدس، الخلیل و بیتاللحم اهمیت دارد، بلکه بهخاطر منابع آبی و موقعیت راهبردیاش برای اسرائیل و فلسطینیها حیاتی به شمار میرود.
در حال حاضر ۷۰۰ هزار شهرکنشین اسرائیلی در میان ۲.۷ میلیون فلسطینی در کرانه باختری زندگی میکنند.
در پی به رسمیت شناخته شدن فلسطین به عنوان یک کشور توسط کشورهایی چون بریتانیا و فرانسه، چند روزی است که گمانهزنیها درباره این که بنیامین نتانیاهو این اقدام را چگونه تلافی خواهد کرد شدت گرفته است.
به گفته تحلیلگران، یکی از اقدامات تلافیجویانه اسرائیل می تواند الحاق زمینهای اشغالی کرانه باختری به خاک خود باشد، اقدامی که هر گونه آینده برای راه حل دو کشوری را در گور خواهد کرد.
همزمان در روزهای گذشته دو اتفاق دیگر هم با موضوعیت کرانه باختری افتاده است.
از یک سو یک کمیته تحقیق سازمان ملل در گزارشی اعلام کرد که دولت اسرائیل هم آشکارا قصد دارد کنترل دائمی باریکه غزه را به دست گیرد و هم در پی تضمین جمعیت اکثرا یهودی در کرانه باختری است.
همزمان مقامات بریتانیایی با دلهره این نگرانی را دارند که مبادا دونالد ترامپ شهرکهای اسرائیلینشین در کرانه باختری را «به رسمیت بشناسد».
این اتفاقات باعث شده که در یک هفته گذشته مقامات عرب و اروپایی سرگرم لابی سنگین برای جذب دونالد ترامپ به جبهه خود باشند، و اظهار نظر ترامپ درباره کرانه باختری ظاهرا واکنشی به همین لابی کردنها است.
خبرگزاری رویترز روز پنجشنبه به نقل از وزیر خارجه عربستان سعودی در این باره نوشت که کشورهای مسلمان و عربی «خطرات الحاق» کرانه باختری را برای رئیس جمهور آمریکا روشن کردهاند.
شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود گفت: «بعضی کشورها برای پرزیدنت [ترامپ] کاملا روشن کردهاند که خطر هر گونه الحاق در کرانه باختری برای صلح بالقوه در غزه و هر گونه صلح پایدار به طور کلی چه خواهد بود. و من مطمئنم که پرزیدنت ترامپ موضع کشورهای مسلمان و عربی را خوب درک کرده است.»
در همین زمینه در نیمه شهریورماه امارات متحده عربی به اسرائیل هشدار داد که الحاق کرانه باختری به خاک اسرائیل از نظر ابوظبی «خط قرمز» خواهد بود و روح پیمانهای ابراهیم را تضعیف خواهد کرد.
امارات روز چهارشنبه، ۱۲ شهریورماه، همزمان به کاخ سفید نیز اعلام کرد که الحاق احتمالی زمینهای کرانه باختری به اسرائیل به پیمانهای ابراهیم لطمه زده و امید دونالد ترامپ برای گسترش این توافقها را تضعیف خواهد کرد.
هشدار امارات پس از آن داده شد که بتسالئل اسموتریچ، وزیر دارایی و رهبر حزب تندروی «صهیونیسم مذهبی»، ماه گذشته طرح ساختوساز برای اسرائیلیها در مناطقی از کرانه باختری را ارائه کرد. خود او هدف از این طرح را «در خاک کردن ایده تشکیل کشور فلسطین» نامید.