وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد تا آخر اسفند امسال ۸۰۰ هزار تن دیگر از افغان‌های ساکن ایران از این کشور اخراج خواهند شد.
اسکندر مؤمنی که به مشهد سفر کرده، دوشنبه ۲۷ مرداد گفت تاکنون یک میلیون و ۲۰۰ هزار مهاجر و تبعه افغانستانی از مرزهای ایران خارج شده و بازگشت حدود ۲ میلیون نفر از ۶ میلیون افغانستانی ساکن ایران در سال جاری، در دستور کار است.
به گزارش رسانه‌های ایران، او افغان‌هایی که دولت جمهوری اسلامی عزم اخراج آن‌ها در هفته‌ها و ماه‌های آتی را دارد، کسانی توصیف کرد که «به‌صورت غیرقانونی و غیرمجاز» وارد ایران شده‌اند.
به گفته اسکندر مؤمنی، بیش از ۷۰ درصد از یک میلیون و ۲۰۰ هزار افغان که تاکنون از ایران رفته‌اند، «خودمعرف» بوده‌اند (خود را به نهادهای قانونی ایران معرفی کرده‌اند) و اکثراً از طریق مرزهای استان خراسان رضوی به زادگاه‌شان بازگشته‌اند.
وزیر کشور جمهوری اسلامی اظهار داشت که بازگشت این اتباع خارجی «عزتمندانه» انجام خواهد شد و این موضع به معنای «مهاجرت‌ستیزی» نیست.
خبرگزاری مهر یکشنبه ۲۶ مرداد گزارش داده بود تهران، قم و سمنان، سه استانی هستند که بیشترین اتباع افغانستانی از آن‌ها در دوره اخیر به کشورشان برگردانده شده‌اند.
اخراج افغان‌های ساکن ایران ظاهراً بعد از جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی تشدید شد و برخی از مقامات جمهوری اسلامی ایران چنین زمینه‌ای را به عنوان طرح تشدید طرد اتباع بیگانه عنوان کردند.
این امر ظاهراً ناشی از نگرانی نسبت به همکاری برخی از اتباع افغانستانی با نهادهای اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل، به‌ویژه پس از انتشار گزارش‌هایی در خصوص کشف کارگاه‌های ساخت قطعات ریزپرنده و بازداشت شماری از اتباع افغانستانی بود.
سایت اکوایران هفته گذشته نوشته بود نظر به انتشار اخبار فزاینده در روزهای جنگ ۱۲ روزه در مورد بازداشت برخی اتباع افغانستانی که برای اسرائیل «جاسوسی کردند»، چالش حضور مهاجران در ایران خود را بیش از گذشته نشان داد.
مهدی آقابراری، معاون استان سمنان، هفته گذشته گفت در پی وقوع جنگ ۱۲ روزه، مسئولان کشور تصمیم به «ساماندهی» اتباع بیگانه گرفتند.
محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران، یک روز پس از آتش‌بس در جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی، گفته بود که دستگیری اتباع یادشده «نسبت به گذشته تا ۴ برابر افزایش یافت».
سعید منتظرالمهدی، سخنگوی نیروهای انتظامی، هفته گذشته در گزارش دستگیری ۲۱ هزار تن در ایران در جریان آن جنگ، گفت ۲ هزار و ۷۷۴ تن از آن‌ها «اتباع غیرمجاز» بودند که «در بررسی محتویات گوشی‌هایشان، فیلمبرداری و عکسبرداری از ارتفاعات و مراکز مهم و ارسال لوکیشن مشاهده شد».
با این حال، مقامات مسئول دیگری در دولت ایران قائل شدن ارتباط میان جنگ اخیر با تشدید جدیت تهران در اجرای طرح بازگرداندن اتباع بیگانه غیرمجاز را رد کرده و آن را هدفی که از مدت‌ها قبل در دستور کار دولت جمهوری اسلامی بوده، نامیدند.
کنشگران افغانستانی در خارج ازاین کشور مانند خانم زهرا نادر گفته‌اند که هم‌وطنان آن‌ها در ایران هدف ضرب و شتم قرار گرفته، حقوق و مزایای آن‌ها در کارهایشان پرداخت نشده، ودیعه‌هایی که برای اجاره خانه سپرده بودند، بازپرداخت نشده، در مسیر اخراج با خشونت زیاد روبه‌رو شده و در شرایطی به افغانستان رانده شدند که به خاطر سیاست‌های طالبان با محدودیت‌های سفر، تحصیل و محرومیت اقتصادی شدید روبه‌رو هستند.
عبدالسلام حنفی، معاون نخست‌وزیر طالبان، ماه گذشته در بازدید از گذرگاه اسلام‌قلعه، جایی که ده‌ها هزار مهاجر از طریق آن به کشورشان طرد شده‌اند، گفت «مسئولیت اسلامی و همسایگی است که نباید به مهاجران ظلم شود و حقوق‌شان ضایع گردد».
ایجاد بحران انسانی
به گفته عرفات جمال، هماهنگ‌کننده امور پناهندگان سازمان ملل برای افغانستان، پیامدهای جنگ ۱۲ روزه همچنان دامن مهاجران افغانستانی را گرفته و یک بحران انسانی دیگر را برای افغانستان رقم زده است.
بر اساس گزارش برنامه جهانی غذا، افغانستان با بحران گرسنگی بی‌سابقه‌ای روبه‌روست. برنامه جهانی غذا اعلام کرده است که به دلیل خشک‌سالی شدید، قطع کمک‌های مالی و بازگشت اجباری ۱٫۵ میلیون نفر از ایران و پاکستان، اکنون صدها هزار نفر از مراکز تغذیه بازگردانده می‌شوند. این سازمان هشدار داده که در فصل زمستان ممکن است بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون نفر نیازمند کمک غذایی باشند و برای تأمین کمک‌های ضروری تا پایان ژانویه تقریباً به ۵۳۹ میلیون دلار نیاز دارد، اما منابع مالی کافی در اختیار نیست.
همچنین طبق گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، افغانستان در ضعیف‌ترین وضعیت تغذیه کودکان قرار گرفته است: حدود یک‌چهارم جمعیت (نزدیک به ۱۰ میلیون نفر) دچار ناامنی غذایی حاد هستند و از هر سه کودک، یکی دچار کندی رشد شده است. برنامه جهانی غذا برای تأمین نیازهای این خانواده‌ها تا ژانویه، مجدداً رقم مشابه ۵۳۹ میلیون دلار و همچنین ۱۵ میلیون دلار دیگر برای کمک به بازگشت‌کنندگان از ایران را اعلام کرده است.
«ارتباطات سپاه پاسداران و طالبان»
از سوی دیگر، روزنامه‌های بریتانیایی دیلی میل در روز ۲۷ مرداد و تلگراف در هفته گذشته، گزارش دادند که سپاه پاسداران و طالبان برای یافتن اتباع افغانستانی که با تشکیلات اطلاعاتی بریتانیا همکاری کرده بودند، به تلاش مشترک پرداخته‌اند.
به نوشته دیلی میل، چهار مقام سپاه پاسداران به‌تازگی با سفر به کابل و دیدار با مقامات طالبان، خواهان آن شدند که فهرست محرمانه شامل نام ۲۵ هزار تن از مأموران افغانستانیِ همکار تشکیلات اطلاعاتی بریتانیا در اختیار ایران قرار گیرد و طالبان در ازای آن، خواسته که جمهوری اسلامی حکومت طالبان را به رسمیت بشناسد.
گزارش‌های دیلی میل و تلگراف مدعی است که تهران می‌خواهد با شناسایی و بازداشت افغانستانی‌های عضو آن فهرست که احتمالاً ساکن ایران هستند، در مذاکرات هسته‌ای پیچیده خود با غرب «یک اهرم فشار جدید» در دست داشته باشد.
جمهوری اسلامی ایران رسماً به گزارش‌های یادشده واکنش نشان نداده است.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور اسلامی ایران، هفته گذشته هم‌زمان با چهارمین سال بازگشت طالبان به قدرت، برای سفر به افغانستان ابراز آمادگی کرد.
