جنگ اسرائیل در غزه علیه گروه افراطی حماس که اکنون در بیست‌وچهارمین ماه خود قرار دارد، انتقادها از این کشور را در صحنه‌های هنری، فرهنگی و ورزشی در دنیا افزایش داده است، از جمله در آخرین برنامهٔ اعطای جوایز فیلم «اِمی» در آمریکا، شماری از هنرمندان با اعتراض به اسرائیل، از «آزادی فلسطین» سخن گفتند و درخواست برای تحریم هرچه بیشتر اسرائیل را مطرح کردند.
برخی از دست‌اندرکاران صنعت فیلم و سینما در هالیوود هفته گذشته خواهان تحریم همکاری با فیلم‌ها و مراکز هنری اسرائیل شدند که به گفته آن‌ها، با دولت و ارتش اسرائیل همکاری دارند.
پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، نیز این هفته به اولین رهبر یک کشور غربی تبدیل شد که درخواست برای منع کردن اسرائیل از حضور در تمامی مسابقات ورزشی، چه در سطح اروپایی و چه در سطح بین‌المللی را عنوان کرد.
از هم‌اکنون حضور اسرائیل برای مسابقات سال آتی یوروویژن، انتخاب محبوب‌ترین ترانه سال اروپا که یک رقابت پربیننده و پرطرفدار است، به یک موضوع جنجالی تبدیل شده است.
هلند این هفته به ایرلند، اسپانیا، اسلوونی و ایسلند پیوست که تهدید کرده‌اند اگر اسرائیل در رقابت یوروویژن سال آینده شرکت کند، آن‌ها این رویداد را بایکوت خواهند کرد.
کشورهایی که تا ماه دسامبر امسال اعلام کنند در رقابت مشارکت نخواهند کرد، از جریمه‌شدن معاف خواهند شد.
مسابقه سال ۲۰۲۶ در اوسط بهار سال آینده در وین، پایتخت اتریش، برگزار خواهد شد و اسرائیل خود را برای شرکت در آن آماده کرده است.
یوروویژن بزرگ‌ترین رویداد موسیقی زنده جهان است که غیر از کشورهای اروپایی، کشورهایی مانند جمهوری آذربایجان و استرالیا نیز مشتاق حضور و رقابت در آن هستند.
هلند
شبکه هلندی آفروتروس که انتخاب و اعزام خوانندۀ سال این کشور به مسابقات یوروویژن را برعهده دارد، این هفته در بیانیه‌ای گفت «رنج مداوم و شدید انسانی در غزه» با ارزش‌های این کشور «در تضاد» است و اگر اسرائیل از این مسابقه کنار گذاشته نشود، هلند پای خود را از این رقابت بیرون خواهد کشید.
تلویزیون عمومی هلند در بیانیه خود مدعی شده است که دولت اسرائیل در روند آخرین دوره مسابقه یوروویژن «دخالت اثبات‌شده» کرده بود.
یووال رافائل، خواننده اسرائیلی، در رقابت امسال که در بازل سوئیس برگزار شد، از جایگاه مناسبی از سوی هیئت‌های داوری کشورها برخوردار نشد اما زمانی که نوبت به آرای عمومی مردمی رسید، او توانست مقام دوم را به خود اختصاص دهد.
خانم رافائل خود یک بازمانده از حمله گروه افراطی حماس به خاک اسرائیل در مهر ۱۴۰۲ بود که در جشنواره موسیقی «نووا» شرکت کرد؛ در آن جشنواره صدها اسرائیلی در حمله حماس کشته شدند و ده‌ها تن نیز به گروگان این گروه درآمدند.
مسابقه سال ۲۰۲۵ در بازل در سوئیس در اوج جنگ اسرائیل در غزه برگزار شد و خانم رافائل و گروه هنرمندان اسرائیلی زیر چتر حمایت مستقیم سازمان امنیت داخلی اسرائیلی به محل مسابقه اعزام شدند. هم‌زمان با برگزاری مسابقات، هر روز تجمعات اعتراضی متعددی علیه اسرائیل در بازل در جریان بود.
غیر از تجمعات اعتراضی سال ۲۰۲۵ در سوئیس، حضور اسرائیل در رقابت سال ۲۰۲۴ نیز که در مالمو در سوئد برگزار شد، با اعتراض‌های گسترده حامیان فلسطینیان روبه‌رو شد زیرا آن زمان نیز چند ماه از آغاز جنگ غزه سپری شده بود.
پس از رسیدن اسرائیل به جایگاه دوم مسابقه در بازل، برخی عوامل در شماری از کشورهای اروپایی خواهان تحقیق در مورد احتمال «تقلب» در این رأی‌گیری عمومی به ظن ارتقای ناگهانی ترانۀ اسرائیلی به جایگاه دوم شده و رسانه‌هایی در اروپا ادعا کردند که اسرائیل یک کارزار آنلاین بسیار فعال برای گردآوری رأی به راه انداخته بود.
اسرائیل تأکید داشت که مردم در کشورهای اروپایی بر خلاف آنچه که در خیابان‌های این قاره علیه اسرائیل در جریان است، ترانه اسرائیلی را شایسته ارتقا تلقی کرده و از این کشور حمایت کرده بودند، اما شبکه هلندی آفروتروس معتقد است که اسرائیل موضوع را «سیاسی» کرد که با «ماهیت غیرسیاسی» این رقابت در تضاد است.
سازمان سخن‌پراکنی عمومی هلند گفته است اگر شبکه آفروتروس انصراف دهد، شبکه دیگری را برای مشارکت در اعزام خواننده هلندی به مسابقه درنظر نخواهد گرفت.
اسپانیا، ایسلند، ایرلند و اسلوونی علیه اسرائیل
شبکه تلویزیون عمومی ایرلندی در آغاز این هفته اعلام کرد تنها در صورتی خوانندۀ برگزیده برای سال بعد را راهی مسابقه انتخاب بهترین ترانه سال اروپا خواهد کرد که اسرائیل در آن شرکت نکند. این شبکه ایرلندی به «تلفات جانی مداوم و وحشتناک در غزه» اشاره کرده است.
پیش از ایرلند، اسپانیا، ایسلند، اسلوونی نیز در بیانیه‌هایی تهدید مشابهی را عنوان کرده و گفتند اعزام تیم هنری برگزیده کشورشان به مسابقه سال بعد مشروط به عدم حضور تیم هنری اسرائیلی در آن است.
ارنست اورتاسون، وزیر فرهنگ اسپانیا نیز گفت کشورش مانند ایرلند و هلند عمل خواهد کرد و «اگر نتوانیم اسرائیل را اخراج کنیم، اسپانیا خود نباید در آن شرکت کند».
این در حالی است که اسپانیا یکی از «۵ کشور بزرگ»، حامیان اصلی مسابقه آواز یوروویژن است.
با ادامه یافتن جنگ اسرائیل در غزه، اسپانیا، ایرلند و اسلوونی از کشورهای پیشگام در اروپا در انتقاد از اسرائیل بوده و در خصوص به رسمیت شناختن کشور فلسطین نیز گام‌های بلندی برداشته‌اند؛ امری که با انتقادها و اعتراضات پیاپی اسرائیل روبه‌رو شده و به بحران در روابط سیاسی دولت بنیامین نتانیاهو با این دولت‌های اروپایی دامن زده است.
اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی، موسوم به اف‌بی‌یو، دو ماه پیش موضوع مشارکت اسرائیل در مسابقه سال بعد را بررسی کرد اما هنوز تصمیم مشخصی در این باره اتخاذ نکرده است.
این اتحادیه با وجود انتقادهایی که از اسرائیل مطرح بود، زمینه مشارکت اسرائیل در مسابقه سال ۲۰۲۵ را فراهم کرد اما با رد ترانه‌ای که ابتدا اسرائیل برای این رقابت فرستاده بود، این کشور را مجبور کرد ترانه خود را تغییر دهد.
اتحادیه ترانه اولیه را حاوی پیام سیاسی دانسته بود با این حال، ترانه‌سرای ترانه دوم اسرائیلی که به رده دوم مسابقه هم رسید، تأکید داشت که او در این ترانه نیز روح مردم اسرائیل را بعد از حمله دو سال پیش گروه افراطی حماس به خاک و به مردم اسرائیل بیان کرده بود.
بلژیک، اتریش و کشورهای دیگر به دومینو می‌پیوندند؟
شبکه تلویزیونی فرانسه‌زبان آرتی‌ب‌اف در بلژیک که مسئول انتخاب و اعزام خواننده این کشور به یوروویژن است، هر چند اعلام کرد که این روند کماکان در جریان است اما افزوده که تا سه ماه دیگر، کمی قبل از پایان سال جاری میلادی، تصمیم خواهد گرفت که در مسابقه سال ۲۰۲۶ شرکت کند یا نه.
معلوم نیست غیر از اسپانیا، چهار کشور دیگر اصلی حامی یوروویژن که فرانسه، آلمان، ایتالیا و بریتانیا هستند، چه موضعی در این باره اتخاذ کنند. هنرمند بریتانیایی ایرلندی‌تبار، فیل کولتر، خواهان آن شده که کشورش به جمع تحریم‌کنندگان یوروویژن بپیوندد اما بی‌بی‌سی، که مسئول مشارکت در یوروویژن است، هنوز موضعی نگرفته است.
برخی از این کشورها با وجود روابط سیاسی و اتحاد با اسرائیل، از منتقدان عملکرد اسرائیل در جنگ غزه بوده و فرانسه گفته است که در مجمع عمومی سازمان ملل نیز کشور مستقل فلسطین را به رسمیت خواهد شناخت.
اتریش که میزبان مسابقه بعدی است، هنوز موضع رسمی بیان نکرده است. خواننده منتخب اتریش که برنده مسابقه سال ۲۰۲۵ شد، هنرمند ۲۴ ساله با نام جی جی، خود از مدت‌ها قبل از تحریم اسرائیل حمایت کرده است.
او به روزنامه اسپانیایی ال‌پائیس گفت دوست دارم یوروویژن در وین «بدون اسرائیل» برگزار شود اما «توپ در زمینه اتحادیه است». اتحادیه در پاسخ به جی جی گفته است «نگرانی‌های عمیق او در مورد درگیری‌های خاورمیانه را درک می‌کنیم و برای ابراز نظرات شخصی او احترام قائل هستیم».
سابقهٔ منع یا عدم حضور کشورها
روسیه که همواره پای ثابتی در رقابت‌های یوروویژن بود، بلافاصله بعد از حمله نظامی تمام‌عیار به اوکراین در آغاز سال ۲۰۲۲، هم از حضور در رقابت‌های جهانی ورزشی منع شد و هم درهای مسابقه یوروویژن به روی تیم‌های خوانندگی روسی بسته شد.
مولداوی چند ماه پیش از مسابقه یوروویژن بهار امسال در بازل اعلام کرد «به دلایل اقتصادی» از شرکت در آن خودداری کرد.
ترکیه از سال ۲۰۱۳ با تصمیم خود از مسابقات کناره‌گیری کرد. بعد از برنده شدن اسرائیل در مسابقه سال ۲۰۱۸، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، ترانۀ برندۀ اسرائیلی در آن سال را تمسخر کرد.
اسرائیل چه می‌گوید
رسانه‌های اسرائیل گزارش دادند که عواملی در اتحادیه اروپایی برگزارکننده یوروویژن در روزهای گذشته به این کشور پیام داده‌اند که بهتر است خود در مسابقه سال آتی شرکت نکند یا حضور آن زیر پرچم اسرائیل نباشد.
نشریه هالیوود ریپورتر مدعی شد اتحادیه به اسرائیل گفته که یا برای سال ۲۰۲۶ «داوطلبانه» و موقتاً از مسابقات کنار بکشد یا با پرچم «سفید» و به عنوان گروه هنری «بی‌طرف» بخشی از مسابقه باشد. مسئولان پخش عمومی اروپایی خبر هالیوود ریپورتر را رد کرده و گفتند چنین پیشنهادی به اسرائیل نداده‌اند بلکه مشورت با اعضا در جریان است و تا پایان این روند، هیچ تصمیمی اتخاذ نخواهد شد.
گولان یوخپاز، مدیرکل «کان»، شبکه سخن‌پراکنی عمومی اسرائیل، این هفته در واکنش به فشارهای کشورهای اروپایی برای کنار رفتن اسرائیل گفت: «هیچ دلیلی وجود ندارد که اسرائیل بخش مهمی از این رویداد فرهنگی و هنری نباشد».
آقای یوخپاز گفت اسرائیل همواره یکی از موفق‌ترین شرکت‌کنندگان در مسابقه یوروویژن، به‌ویژه از سال ۲۰۱۷ به این سوی بوده؛ در سال ۲۰۱۸ برنده مسابقه شد و در جایگاه نخست نشست و چهار سال نیز در کمتر از یک دهه اخیر در میان ۵ خواننده اول مسابقات بود.
اسرائیل از آغاز مشارکت در این مسابقات در بیش از نیم قرن گذشته چهار بار برنده اصلی بوده است.
حضور اول اسرائیل در این رقابت‌ها در سال ۱۹۷۳ میلادی بود؛ آن سال نیز اسرائیل درگیر جنگ با مصر و سوریه پس از حمله غافلگیرانه این دو کشور به اسرائیل بود.
با این حال، در سال ۱۹۷۸ ترانه اسرائیلی «آبانی‌بی» به خوانندگی ایزهار کوهن به جایگاه اول رسید و درست یک سال بعد، ترانه اسرائیلی «هاله‌لویا» با صدای گالی آتاری صدرنشین شد.
در سال ۱۹۹۸ دانا اینترنشنال با ترانه «دیوا» و در سال ۲۰۱۸ نتا برزیلایی با ترانه طنز و شاد «اسباب‌بازی» با دست یافتن به جایگاه اول، اسرائیل را به میزبان مسابقات سال بعد تبدیل کردند.
