محمدجواد ظریف، وزیر خارجه پیشین جمهوری اسلامی ایران، می‌گوید به‌رغم اعتقادش به روابط راهبردی با روسیه، از دیدگاه مسکو ایران نباید هیچ‌گاه با دنیا روابط آرام داشته باشد و در عین حال نباید تنش‌هایش با دنیا به درگیری برسد.
محمدجواد ظریف، روز پنجشنبه ۲۴ مهر در یک سخنرانی، این دو موضوع را خط قرمزهای مسکو در قبال تهران عنوان کرد. او همچنین ادعای اخیر وزیر خارجه روسیه را رد کرد که گفته بود «از ابتدا معلوم بود مکانیسم ماشه یک دام حقوقی برای ایران است که در توافق ظریف با وزیر خارجه وقت آمریکا به برجام راه یافت».
وزیر خارجه سابق ایران در واکنش به این ادعا گفت: «نه‌تنها اسنپ‌بک [مکانسیم ماشه] مربوط به روزهای پایانی مذاکرات نبود بلکه به گفت‌وگوهای بین من و جان کری، وزیر خارجه وقت آمریکا، نیز اختصاص نداشت.»
به‌گفتۀ ظریف، آقای لاوروف و فرانسوی‌ها در همان زمان پیشنهادی دربارۀ وضعیت قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت علیه ایران ارائه دادند که بسیار نامطلوب بود و تیم وزارت خارجه ایران «تلاش زیادی کرد تا آن پیشنهاد کنار گذاشته شود».
این واکنش ظریف به اظهارات سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، است که به‌تازگی در مصاحبه‌ای ادعا کرد سازوکار ماشه «تا حد زیادی ساختۀ خود محمدجواد ظریف بود» و افزود: «ما از این موضوع شگفت‌زده شدیم. اما اگر شرکای ایرانی ما با چنین فرمولی موافقت کردند — که صادقانه بگویم یک "دام حقوقی" بود — ما دلیلی برای مخالفت نداشتیم.»
سخنان لاوروف در فضای رسانه‌ای داخل ایران بازتاب گسترده‌ای یافته و برخی آن را ورود کرملین به رقابت‌های سیاسی داخل کشور «با تحریف حقایق» توصیف کرده‌اند.
با فعال شدن سازوکار ماشه و بازگشت تحریم‌های بین‌المللی که در پی ناکامی در مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا انجام گرفت، جناح اصولگرا آن را به گردن اصلاح‌طلبان حامی برجام می‌اندازد و در مقابل جناح اصلاح‌طلب می‌گوید موانع داخلی ایجادشده از سوی هسته سخت حکومت که در اختیار اصولگرایان است، زمینه را برای نابودی برجام فراهم کرد.
در این میان، ادعاهای لاوروف در حالی است که وزیر خارجه سابق ایران می‌گوید «روس‌ها از ابتدا با برجام مخالف بودند، چون خط قرمزشان روابط عادی ایران با دنیا است. به محض این‌که مذاکرات جامع را شروع کردیم، بازی آن‌ها هم شروع شد».
او به‌عنوان نمونه می‌گوید در میانۀ مذاکرات جان کری پیشنهادی آورد مبنی بر این‌که قطعنامه‌های مربوط به تحریم‌ها هر شش ماه یک بار تعلیق شود، اما پس از آن‌که با واکنش تند ظریف مواجه می‌شود، می‌گوید «این را رفیقت لاوروف داده است. او می‌دانست که من و آقای لاوروف از سال ۱۹۹۴ رفیق بودیم».
آقای ظریف در توضیح رویکرد مسکو در قبال تهران این را هم گفت که روس‌ها هم سفر قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه، به مسکو را خبری کردند و هم ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه در جنگ اوکراین را فاش کردند.
در بیش از سه سالی که از تهاجم نظامی روسیه به اوکراین می‌گذارد، تهران پس از فاش شدن ارسال پهپادهای انتحاری شاهد به روسیه ابتدا هر گونه فروش تسلیحات از جمله پهپاد به روسیه را انکار می‌کرد، ولی پس از مدتی مدعی شد که این تسلیحات را قبل از آغاز جنگ اوکراین در اختیار روسیه قرار داده است.
در سال‌های اخیر که روابط جمهوری اسلامی با غرب به‌دلیل حمایت از «تروریسم منطقه‌ای و پنهان‌کاری‌ها در برنامه هسته‌ای» به‌طور روزافزون تیره‌تر شده، رویکرد «نگاه به شرق» در جمهوری اسلامی توسط علی خامنه‌ای و دستگاه‌های حکومتی و دولتی به‌شدت تبلیغ و اجرایی شده است.
مخالفان جمهوری اسلامی می‌گویند چین و روسیه در روابط راهبردی خود با ایران تنها منافع ملی خود را در اولویت قرار می‌دهند.
