یک روز پس از دیدار فرستادهٔ ویژهٔ آمریکا با رئیسجمهور روسیه در مسکو، مشاور ولادیمیر پوتین در امور سیاست خارجی اعلام کرد دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین «در روزهای آینده» با یکدیگر دیدار خواهند کرد.
یوری اوشاکوف، دیپلمات ارشد در کرملین، روز پنجشنبه ۱۶ مرداد مذاکرات میان استیو ویتکاف با رئیسجمهور روسیه را «مفید و سازنده» و زمینهساز ملاقات قریبالوقوع رهبران دو کشور نامید.
او گفت طبق پیشنهاد طرف آمریکایی، توافق اصولی برای برگزاری نشست دوجانبه در روزهای آینده بهدست آمده است.
بهگفتهٔ اوشاکوف، مقدمات برای چنین دیداری آغاز شده و طرفین در مورد محل برگزاری آن نیز اجماع کلی دارند.
احتمال داده شده که امارات متحدهٔ عربی محل این نشست سران باشد؛ کشوری که آقای ترامپ سه ماه پیش نیز از آن دیدار کرد و حاکم آن شیخ محمد بنزاید آلنهیان نیز پنجشنبه برای دیدار با پوتین وارد مسکو شد.
آخرین بار که رؤسای جمهوری آمریکا و روسیه دیدار کرده بودند، اوایل تابستان چهار سال پیش در دوران ریاستجمهوری جو بایدن بود.
مناسبات مسکو و واشینگتن پس از یورش نظامی همهجانبهٔ روسیه به اوکراین در سه سال و نیم پیش، که چند ماه پس از آخرین دیدار بایدن-پوتین بود، به تیرگی شدید گرایید و عملاً تماس میان رهبران دو کشور قطع شد.
دونالد ترامپ چهارشنبه در کاخ سفید گفت که دیدار انجامشده میان استیو ویتکاف با ولادیمیر پوتین «پیشرفت زیادی» در پی داشته و تأیید کرد که ممکن است بهزودی خود نیز با پوتین ملاقات کند.
سخنگوی کاخ سفید چهارشنبه گفته بود که طرف روسی برای ملاقات با دونالد ترامپ ابراز تمایل کرده است. کارولین لیویت افزود رئیسجمهور ترامپ آمادهٔ ملاقات با ولودمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، نیز هست.
یک منبع دیپلماتیک اتحادیهٔ اروپا به رادیو اروپای آزاد گفت تدارکات دیدار رودرروی ترامپ-پوتین در دست انجام است.
روزنامهٔ نیویورکتایمز و شبکهٔ سیانان به نقل از «منابع آگاه» موعد احتمالی ملاقات دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین را اوایل هفتهٔ آینده (از دوشنبه به بعد) ارزیابی کرده و افزودند که آقای ترامپ خواهان آن است که پس از چنین ملاقاتی، یک نشست سهجانبه که در آن ولودمیر زلنسکی هم حضور یابد، برگزار شود.
لوسیان کیم، تحلیلگر امور اوکراین در «گروه بینالمللی بحران» در واشینگتن، در این زمینه به رادیو اروپای آزاد گفت پوتین تمایلی به دیدار با زلنسکی ندارد اما نمیخواهد فرصت ملاقات با ترامپ را از دست بدهد.
به گفتهٔ آقای کیم، برنامههای پوتین برای حل بحران جنگ روسیه در اوکراین با راهکارهای مورد نظر زلنسکی «تفاوت بسیار» دارد.
به نوشتهٔ رادیو اروپای آزاد، پوتین آشکارا مایل به بهبود مناسبات تیرهٔ مسکو با واشینگتن است و از سوی دیگر پیگیرانه درصدد رام کردن اوکراین و وادار کردن کییف به قبول شرایط روسیه است و حال میکوشد میان این دو خواستهٔ خود تعادل ایجاد کند.
به گفتهٔ یوری اوشاکوف که خود در دیدار سهساعتهٔ روز چهارشنبه در کرملین میان استیو ویتکاف و ولادیمیر پوتین شرکت کرده، «چشمانداز توسعهٔ احتمالی همکاری راهبردی ایالات متحده و روسیه» نیز مورد بحث بود.
ترفند «پیروزیهای کوچک» روسیه برای ترامپ
دونالد ترامپ پس از دریافت گزارش از فرستادهٔ اعزامیاش به مسکو در خصوص دیداری که استیو ویتکاف با پوتین داشته، خود تلفنی با ولودمیر زلنسکی تماس گرفت؛ تماسی که به گزارش خبرگزاری فرانسه، دبیرکل ناتو و رهبران بریتانیا، آلمان و فنلاند نیز بخشی از این رایزنی تلفنی بودند.
آقای ترامپ در مورد این تماس به خبرنگاران گفت «همه موافق هستند که این جنگ باید پایان یابد» و «ما در روزها و هفتههای آینده برای این هدف تلاش خواهیم کرد».
ولودمیر زلنسکی نیز در پیامی در شبکهٔ ایکس نوشت که موضع مشترک اوکراین و شریکان این کشور «کاملاً روشن است: جنگ باید پایان یابد؛ پایانی با صداقت».
این تحولات در حالی است که براساس ضربالاجلی که آقای ترامپ پیشتر به روسیه برای موافقت با برقراری آتشبس در جنگ علیه اوکراین داده، آمریکا ممکن است از ۱۷ مرداد هم تحریمهای ثانویه علیه روسیه اعمال کند و هم تعرفههای سنگین با هدف کاهش درآمدهای نفتی روسیه علیه این کشور را کلید بزند.
کاخ سفید در مورد تحریمهای ثانویه گفته است که تأمین مالی ماشین جنگی روسیه را هدف قرار خواهد داد. این تحریمها به این مفهوم است که هر عاملی در جهان که با روسیه معامله، بهویژه در زمینهٔ نفت، انجام دهد، از سوی آمریکا تحریم خواهد شد و مجبور به پرداخت جریمههای کلان خواهد شد؛ مشابه تحریمهای واشینگتن علیه جمهوری اسلامی ایران.
دونالد ترامپ چهارشنبه در مورد تعرفههای احتمالی علیه روسیه گفت بعداً این امر را مشخص خواهد کرد. او ۲۳ تیر ابتدا یک مهلت ۵۰روزه به پوتین برای پایان جنگ داد و گفت بعد از آن تعرفههای سنگین علیه روسیه اجرا خواهد شد. آقای ترامپ بعداً فرصت قائلشده برای مسکو را کوتاه و موعد ۱۷ مرداد را برای آن اعلام کرد.
برخی از تحلیلگران گفته بودند که مسکو از حضور ویتکاف در کرملین برای جلوگیری از اعمال تحریمها یا کاهش آن استفاده خواهد کرد.
اوله ساکین، یک تحلیلگر سیاسی اوکراینی، پیش از دیدار ویتکاف-پوتین به کارنتتایم، شبکهٔ رادیو و تلویزیونی روسزبان رادیو اروپای آزاد، گفت روسیه در تلاش برای یافتن راهکارهایی برای تعویق ضربالاجل آمریکایی است و برای این هدف میخواهد به دونالد ترامپ «پیروزیهای کوچک» بدهد.
این تحلیلگر افزود باید دید که آیا ترامپ در این دام خواهد افتاد یا نه.
بلومبرگ گزارش داده که مسکو در حال بررسی امتیازات احتمالی است که توقف حملات پهپادی و موشکی روسیه علیه اوکراین ممکن است برای مسکو در پی داشته باشد.
وزیر خارجهٔ آمریکا چهارشنبهشب به شبکهٔ فاکسبیزنس گفت رئیسجمهور ترامپ تا ۳۶ ساعت آتی در مورد اعمال تحریمهای ثانویه در قبال روسیه تصمیم خواهد گرفت.
مارکو روبیو در اشاره به دیدار استیو ویتکاف با ولادیمیر پوتین اضافه کرد که ما اکنون «درک بهتری از شرایط مورد نظر روسیه برای پایان دادن به جنگ» داریم.
به گفتهٔ آقای روبیو، حاکمیت بر سرزمین (مناطقی که روسیه از اوکراین در جنگ گرفته) یک «عنصر کلیدی» در پایان دادن به جنگ است.
شرایطی که پوتین اوایل بهار امسال در واکنش به آتشبس پیشنهادی از سوی دونالد ترامپ ارائه کرد، شامل عدم عضویت اوکراین در پیمان ناتو، قائلشدن محدودیتهای سختگیرانه در مورد ارتش اوکراین، چشمپوشی کییف از مالکیت اوکراین بر مناطق اشغالی روسیه در چهار استان دونتسک، لوهانسک، زاپوریژیا و خرسون و موافقت با واگذاری این سرزمینها به فدراسیون روسیه، از سوی غرب شرایطی غیرقابلقبول تلقی و رد شد.
به نوشتهٔ رادیو اروپای آزاد، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که نظر به پیشرفتهای نظامی روسیه در جبهههای جنگ، که برای آن هزینهٔ انسانی و نظامی کلانی را هم تحمل میکند، پوتین میخواهد پیش از شروع هرگونه مذاکرات اساسی برای پایان دادن به جنگ، پیشروی خود در این مناطق را تکمیل کند.