ارتش اسرائیل روز سه شنبه ۱۸ شهریور به رهبری گروه افراطی حماس در شهر دوحه، پایتخت قطر، حمله کرد. کاخ سفید میگوید این اتفاقی ناخوشایند بود و آمریکا پیش از انجام این حمله به قطر خبر داده است.
این در حالی است که قطر آنچه را «حمله بزدلانه اسرائیل» به مقر سیاسی حماس در پایتخت این کشور خواند، محکوم کرده است.
ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر، این اقدام را «نقض آشکار تمامی قوانین و هنجارهای بینالمللی» توصیف کرد.
او خبر داد حمله اسرائیل به منطقهای مسکونی که محل اقامت چندین تن از اعضای دفتر سیاسی حماس بود، انجام شد.
از سوی دیگر وزارت کشور قطر میگوید یک نیروی امنیتی این کشور بر اثر حمله هوایی اسرائیل کشته و شمار دیگری زخمی شدند.
کاخ سفید در پی این حمله اعلام کرد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، حمله اسرائیل به مواضع حماس در قطر را «اتفاقی ناخوشایند» دانسته و به استیو ویتکاف، نماینده خود در خاورمیانه، دستور داده بود که پیشاپیش به قطر درباره این حمله هشدار دهد.
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، به خبرنگاران گفت آقای ترامپ پس از این حملات با نخستوزیر اسرائیل و همچنین امیر قطر گفتوگو کرده و به رهبر قطری اطمینان داده است که «چنین اتفاقی دوباره در خاک شما رخ نخواهد داد.»
او که بیانیهای را قرائت میکرد، گفت در حالیکه نابودی حماس «هدف ارزشمندی» است، اما حمله در پایتخت قطر «هیچ کمکی به اهداف اسرائیل یا آمریکا نمیکند.»
او افزود: «رئیسجمهور قطر را متحدی قدرتمند و دوستی برای ایالات متحده میداند و نسبت به مکان وقوع این حمله بسیار متأسف است.»
وزارت خارجه قطر در واکنش به اظهارات سخنگوی کاخ سفید گفت تماس مقام آمریکایی با این کشور وقتی صورت گرفت که صدای انفجارهای ناشی از حملات اسرائیل به گوش میرسید.
شامگاه سهشنبه حماس با انتشار بیانیهای اعلام کرد که پنج تن از اعضای این گروه در حمله اسرائیل به دوحه کشته شدند؛ از جمله پسر خلیل الحیه، رئیس تبعیدی دفتر حماس در غزه.
با این حال، این گروه افراطی تأکید کرد که اسرائیل در آنچه آن را «تلاش برای ترور تیم مذاکره آتشبس» خواند، ناکام مانده است.
بیانیه ارتش اسرائیل
در اطلاعیه ارتش اسرائیل که در حساب شبکه ایکس آن منتشر شده است، اشارهای به محل حمله نشده ولی آمده است که پیش از حمله «اقداماتی برای کاهش آسیب به افراد غیر درگیر» انجام شد.
«استفاده از مهمات دقیق و اطلاعات تکمیلی» از جمله این اقدامات ذکر شده است.
از سوی دیگر، یک مقام اسرائیلی در گفتوگو با اسوشیتدپرس تأیید کرد که رهبران حماس در قطر هدف حملات اسرائیل قرار گرفتند. شبکه کان اسرائیل نیز تأیید کرد که علیه رهبران حماس مستقر در دوحه اقدام شده است. گیلی کوهن، گزارشگر امور سیاسی شبکه کان، گفت مقامات اسرائیلی به او گفتند این کشور امروز حملهای در دوحه انجام داده است.
ارتش اسرائیل در بیانیه خود گفته است افرادی که در این حمله هدف قرار گرفتند، سالها گروه حماس را هدایت میکردند و به شکل مستقیم مسئول اجرای حمله ۷ اکتبر دو سال پیش به خاک اسرائیل بودند.
آمریکا و اتحادیه اروپا حماس را به عنوان سازمان تروریستی طبقهبندی کردهاند.
منابع نزدیک به حماس جداگانه به خبرگزاری فرانسه و شبکه العربیه گفتند که مذاکرهکنندگان ارشد این گروه هدف حمله هوایی اسرائیل قرار گرفتند.
دفتر نخستوزیری اسرائیل ساعتی بعد از این حمله در بیانیهای اعلام کرد که این عملیات به شکل «مستقل» انجام شده است. این بیانیه میگوید: «اسرائیل مبتکر اقدام علیه سران ترور بود، آن را عملی کرد و مسئولیت کامل آن را برعهده میگیرد».
اشاره این بیانیه به اقدام «مستقل» ظاهرا تأکیدی بر عدم دخالت آمریکا در این رویداد است.
پایگاه نظامی العدید در قطر محل استقرار نیروها و تجهیزات ایالات متحده است.
ایال زمیر، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، در روزهای گذشته گفته بود نوبت رسیدگی به رهبری حماس در خارج از اراضی فلسطینی رسیده است.
رهبری حماس در قطر در آغاز این هفته در هتل ریتزکارلتون دوحه با عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، دیدار کرده بود.
اسرائیل با قطر روابط دیپلماتیک رسمی ندارد اما مقامات ارشد اسرائیل در یک دهه گذشته بارها با مقامهای ارشد قطر، عمدتا بر سر مسائل مربوط به حماس و فلسطینیان، دیدار کردهاند. قطر در کنار مصر و ایالات متحده از میانجیهای اصلی میان اسرائیل و حماس در مذاکرات مربوط به آتشبس در جنگ غزه به شمار میرود.
از سوی دیگر، دوحه مناسبات نزدیکی با واشینگتن دارد و دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در سفر اخیر خود به منطقه از قطر دیدار کرد.
نخستین واکنشها
ساعتی بعد از این حمله، سفارت ایالات متحده در دوحه در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «به شهروندان آمریکایی توصیه میشود در محل خود بمانند و برای دریافت آخرین بهروزرسانیها حسابهای شبکههای اجتماعی سفارت آمریکا در دوحه را دنبال کنند.»
ایران که از حامیان اصلی حماس محسوب میشود، این حمله را «نقض فاحش تمامی قوانین و مقررات بینالمللی، تعرض به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی قطر و حمله به مذاکرهکنندگان فلسطینی» خواند و محکوم کرد.
امارات متحده عربی، اردن، ترکیه و عربستان سعودی نیز حمله اسرائیل به داخل خاک قطر را محکوم کردند.
فرانسه، بریتانیا و آلمان که از متحدان غربی اسرائیل به شمار میآیند نیز حمله این کشور در داخل خاک قطر را محکوم کردند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، نیز حمله اسرائیل را «نقض آشکار حاکمیت و تمامیت ارضی» قطر دانست و با اشاره به نقش این کشور در مذاکرات آتشبس غزه گفت که همه طرفها باید به سمت به دست آوردن آتشبس دائم حرکت کنند، نه نابودی آن.
اسرائیل هدف قرار دادن رهبری حماس در خارج را در میانه مرداد پارسال با کشتن اسماعیل هنیه، رئیس وقت دفتر سیاسی حماس، هنگام سفر او به تهران آغاز کرد. اسرائیل در ماههای بعد محمد ضیف و دهها نفر دیگر از کادر اصلی داخلی حماس را در ترورهای هدفمند کشت.
حذف یحیی سنوار، رهبر ارشد داخلی حماس در غزه، در اواخر سال گذشته، رویدادی اتفاقی اما نتیجه عملیات پیاپی ارتش اسرائیل در این باریکه بود.
این حمله در حالی رخ داد که اسرائیل حملات مرگبار خود به شهر غزه، بزرگترین مرکز شهری سرزمین فلسطینی، را شدت بخشیده بود. یک روز پیشتر نیز در تیراندازی دو مرد مسلح در شهر اورشلیم دستکم شش تن کشته شدند. شاخه نظامی گروه حماس روز سهشنبه مسئولیت این حمله را برعهده گرفت.
در میانه اظهار خشنودی وزیران و مقامات رسمی و همچنین حمایت یکدست رهبران اپوزیسیون اسرائیل از حمله کشورشان علیه رهبری حماس در قطر، مادران چند تن از گروگانهای اسرائیلی که در اسارت این گروه افراطی در غزه هستند، در گفتوگو با رسانههای اسرائیلی، از سرنوشت فرزندان خود پس از حمله در قطر ابراز نگرانی کردند.
۴۸ اسرائیلی از ۲۵۱ شهروند این کشور که حماس در حمله مهر دو سال پیش ربوده بود، در غزه هستند. اسرائیل ارزیابی میکند که ۲۰ تن از آنها زنده باشند.