ارتش اسرائیل روز سه‌شنبه ۱۸ شهریور به رهبری گروه افراطی حماس در شهر دوحه، پایتخت قطر، حمله کرد. در همین حال دونالد ترامپ و معاونش جی‌دی ونس اعلام کردند واشینگتن پیشاپیش مطلع نشده و از این حمله رضایت ندارند.
شامگاه سه‌شنبه حماس با انتشار بیانیه‌ای با اظهار این‌که رهبران ارشد این گروه در قطر زنده مانده‌اند، از مرگ ۵ نفر، شامل یکی از پسران خلیل الحیه، رئیس تبعیدی دفتر حماس در غزه، خبر داد.
رسانه‌های اسرائیل گفته بودند خلیل الحیه و زاهر جبارین، دو مهره اصلی حماس، در نشستی با شرکت ۵ نفر دیگر از سران ارشد این گروه، به عنوان اهداف اصلی برای کشته شدن بودند.
با این حال، گروه حماس تأکید کرد که اسرائیل در آنچه آن را «تلاش برای ترور تیم مذاکره آتش‌بس» خواند، ناکام مانده است.
قطر هنوز رسماً اعلام نکرده که جسد چه افرادی را از زیر آوار در ویلای بمباران شده بیرون آورده است. گزارش رسانه‌های منطقه حاکی از ادامه آواربرداری در محل است.
اندرو پوتر، از تهیه‌کنندگان سی‌ان‌ان که در دوحه زندگی می‌کند، به این شبکه گفت محله وست بِی‌لاگون که یک محله مجلل در حومه دوحه است، هدف بود. آقای پوتر گفت این منطقه عمدتاً مسکونی، محل زندگی بسیاری از خانواده‌های مهاجر است.
قطر آنچه را «حمله بزدلانه اسرائیل» به مقر سیاسی حماس در پایتخت این کشور خواند، محکوم کرده و ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر، این اقدام را «نقض آشکار تمامی قوانین و هنجارهای بین‌المللی» توصیف کرد.
او خبر داد حمله اسرائیل به منطقه‌ای مسکونی که محل اقامت چندین تن از اعضای دفتر سیاسی حماس بود، انجام شد.
سایت وای.نت، متعلق به روزنامه یدیعوت آحرونوت، روز چهارشنبه به نقل از منابع اطلاعاتی که با این رسانه گفت‌وگو کرده‌اند، نوشت در میان نهادهای امنیتی اسرائیل نسبت به نتایج حمله در دوحه «بدبینی» بالا گرفته است. وای.نت افزود هنوز دلایل شکست عملیات مشخص نیست زیرا اگر همان مهر‌های مورد نظر در نشست هدف‌قرارگرفته در آن‌جا بودند، نظر به کاربرد بمب‌های قوی، نمی‌بایست زنده خارج شوند.
از سوی دیگر وزارت کشور قطر می‌گوید یک نیروی امنیتی این کشور بر اثر حمله هوایی اسرائیل کشته و شمار دیگری زخمی شدند.
یک مقام آمریکایی سه‌شنبه‌شب به شبکه ای‌بی‌سی گفت اسرائیل ارتش آمریکا را از طرح حمله به حماس مطلع کرد اما نگفته بود کجا انجام خواهد شد. این منبع که نام او برده نشد، افزود اسرائیل به ارتش آمریکا اطلاع کلی داده بود که قصد حمله به این گروه را دارد اما پیش از آغاز حمله به هدف مشخص در قطر در روز سه‌شنبه، مکان یا جزئیات دیگری از طرح خود را با آمریکا در میان نگذاشته بود.
واکنش ترامپ
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، گفت که پیشاپیش از حمله اسرائیل به قطر، که نقش میانجی کلیدی را در مذاکرات اسرائیل و حماس برای پایان جنگ غزه و آزادی گروگان‌های در دست شبه‌نظامیان فلسطینی دارد، مطلع نشده بود.
او در گفت‌وگو با خبرنگاران در جریان حضور کم‌سابقه‌ای در یک رستوران واشینگتن اظهار داشت: «من از کل این وضعیت خوشحال نیستم. ما خواهان بازگشت گروگان‌ها هستیم، اما از نحوه وقوع ماجرا در امروز راضی نیستیم.»
رئیس‌جمهور آمریکا حمله اخیر اسرائیل به خاک قطر را اقدامی «یک‌جانبه» خواند که به گفته او، به اهداف واشنگتن و تل‌آویو کمکی نمی‌کند. ترامپ تأکید کرد که پیشاپیش از این حمله مطلع نشده و آن را تصمیم بنیامین نتانیاهو دانست، نه تصمیم خودش.
ترامپ گفت بلافاصله فرستاده ویژه‌اش استیو ویتکاف را مأمور اطلاع‌رسانی به مقامات قطری کرده، اما هشدار دیرهنگام بوده است. او افزود با نتانیاهو گفت‌وگو کرده و نخست‌وزیر اسرائیل به او گفته که «خواستار صلح» است.
به گفته ترامپ، او به امیر قطر اطمینان داده که چنین حمله‌ای دیگر در خاک این کشور تکرار نخواهد شد و دستور داده وزیر خارجه آمریکا توافق‌نامه همکاری دفاعی با دوحه را نهایی کند.
قطر که پیش‌تر یک هواپیمای لوکس بوئینگ ۷۴۷-۸ به آمریکا اهدا کرده بود، این حمله را محکوم کرده و گفته هیچ هشداری پیش از آغاز انفجارها دریافت نکرده است.
وزارت خارجه قطر نیز گفته است تماس مقام آمریکایی با این کشور وقتی صورت گرفت که صدای انفجارهای ناشی از حملات اسرائیل به گوش می‌رسید.
بیانیه ارتش اسرائیل
در اطلاعیه ارتش اسرائیل که در حساب شبکه ایکس آن منتشر شده است، اشاره‌ای به محل حمله نشده ولی آمده است که پیش از حمله «اقداماتی برای کاهش آسیب به افراد غیر درگیر» انجام شد.
«استفاده از مهمات دقیق و اطلاعات تکمیلی» از جمله این اقدامات ذکر شده است.
از سوی دیگر، یک مقام اسرائیلی در گفت‌وگو با اسوشیتدپرس تأیید کرد که رهبران حماس در قطر هدف حملات اسرائیل قرار گرفتند. شبکه کان اسرائیل نیز تأیید کرد که علیه رهبران حماس مستقر در دوحه اقدام شده است. گیلی کوهن، گزارشگر امور سیاسی شبکه کان، گفت مقامات اسرائیلی به او گفتند این کشور امروز حمله‌ای در دوحه انجام داده است.
ارتش اسرائیل در بیانیه خود گفته است افرادی که در این حمله هدف قرار گرفتند، سال‌ها گروه حماس را هدایت می‌کردند و به شکل مستقیم مسئول اجرای حمله ۷ اکتبر دو سال پیش به خاک اسرائیل بودند.
آمریکا و اتحادیه اروپا حماس را به عنوان سازمان تروریستی طبقه‌بندی کرده‌اند.
منابع نزدیک به حماس جداگانه به خبرگزاری فرانسه و شبکه العربیه گفتند که مذاکره‌کنندگان ارشد این گروه هدف حمله هوایی اسرائیل قرار گرفتند.
دفتر نخست‌وزیری اسرائیل ساعتی بعد از این حمله در بیانیه‌ای اعلام کرد که این عملیات به شکل «مستقل» انجام شده است. این بیانیه می‌گوید: «اسرائیل مبتکر اقدام علیه سران ترور بود، آن را عملی کرد و مسئولیت کامل آن را برعهده می‌گیرد».
اشاره این بیانیه به اقدام «مستقل» ظاهرا تأکیدی بر عدم دخالت آمریکا در این رویداد است.
پایگاه نظامی العدید در قطر محل استقرار نیروها و تجهیزات ایالات متحده است.
ایال زمیر، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، در روزهای گذشته گفته بود نوبت رسیدگی به رهبری حماس در خارج از اراضی فلسطینی رسیده است.
رهبری حماس در قطر در آغاز این هفته در هتل ریتزکارلتون دوحه با عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، دیدار کرده بود.
اسرائیل با قطر روابط دیپلماتیک رسمی ندارد اما مقامات ارشد اسرائیل در یک دهه گذشته بارها با مقام‌های ارشد قطر، عمدتا بر سر مسائل مربوط به حماس و فلسطینیان، دیدار کرده‌اند. قطر در کنار مصر و ایالات متحده از میانجی‌های اصلی میان اسرائیل و حماس در مذاکرات مربوط به آتش‌بس در جنگ غزه به شمار می‌رود.
از سوی دیگر، دوحه مناسبات نزدیکی با واشینگتن دارد و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در سفر اخیر خود به منطقه از قطر دیدار کرد.
واکنش‌های دیگر
نشست اضطراری شورای امنیت به درخواست الجزایر برای بررسی حمله هوایی اسرائیل به قطر تعیین شده است.
دانی دنون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، و یحی‌ئل لایتر، سفیر اسرائیل در آمریکا، بر ادامه هدف قرار دادن رهبران حماس تأکید کرده‌اند.
نظر به درخواست الجزایر برای تشکیل نشست فوق‌العاده شورای امنیت، آقای دنون گفت «سفیر الجزایر تصمیم گرفته تا با حماس همکاری کند و از درون شورای امنیت به این گروه تروریستی مشروعیت ببخشد».
سفیر اسرائیل افزود: ما به «اقدام قاطع علیه رهبران تروریست‌ها در هر کجا که پنهان شوند، ادامه خواهیم داد و به بازگشت ربوده‌شدگان و حفظ امنیت مردم خود متعهد هستیم».
یحی‌ئل لایتر، سفیر اسرائیل در ایالات متحده، نیز بامداد چهارشنبه در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز گفت اسرائیل به هدف قرار دادن حماس ادامه خواهد داد و «اگر در حمله به دوحه اهداف مورد نظر را از بین نبرده باشد، دفعه بعد آن‌ها را هدف قرار می‌دهد».
آقای لایتر گفت به حماس هشدار داده شده که هرکجا که باشند و در هر زمان ممکن، تحت تعقیب هستند.
محمد بن‌عبدالرحمان آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر، بنیامین نتانیاهو را به «حمله خائنانه» متهم کرد و حق پاسخ را محفوظ دانست.
ساعتی بعد از این حمله، سفارت ایالات متحده در دوحه در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «به شهروندان آمریکایی توصیه می‌شود در محل خود بمانند و برای دریافت آخرین به‌روزرسانی‌ها حساب‌های شبکه‌های اجتماعی سفارت آمریکا در دوحه را دنبال کنند.»
ایران که از حامیان اصلی حماس محسوب می‌شود، این حمله را «نقض فاحش تمامی قوانین و مقررات بین‌المللی، تعرض به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی قطر و حمله به مذاکره‌کنندگان فلسطینی» خواند و محکوم کرد.
امارات متحده عربی، اردن، ترکیه و عربستان سعودی نیز حمله اسرائیل به داخل خاک قطر را محکوم کردند.
فرانسه، بریتانیا و آلمان که از متحدان غربی اسرائیل به شمار می‌آیند نیز حمله این کشور در داخل خاک قطر را محکوم کردند.
ژاپن با اظهارات یوشیماسا هایاشی، استرالیا با پنی وانگ، نیوزیلند با وینستون پیترز، مالزی با انور ابراهیم و اندونزی همگی این حمله را محکوم کردند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، نیز حمله اسرائیل را «نقض آشکار حاکمیت و تمامیت ارضی» قطر دانست و با اشاره به نقش این کشور در مذاکرات آتش‌بس غزه گفت که همه طرف‌ها باید به سمت به دست آوردن آتش‌بس دائم حرکت کنند، نه نابودی آن.
اسرائیل هدف قرار دادن رهبری حماس در خارج را در میانه مرداد پارسال با کشتن اسماعیل هنیه، رئیس وقت دفتر سیاسی حماس، هنگام سفر او به تهران آغاز کرد. اسرائیل در ماه‌های بعد محمد ضیف و ده‌ها نفر دیگر از کادر اصلی داخلی حماس را در ترورهای هدفمند کشت.
حذف یحیی سنوار، رهبر ارشد داخلی حماس در غزه، در اواخر سال گذشته، رویدادی اتفاقی اما نتیجه عملیات پیاپی ارتش اسرائیل در این باریکه بود.
این حمله در حالی رخ داد که اسرائیل حملات مرگبار خود به شهر غزه، بزرگ‌ترین مرکز شهری سرزمین فلسطینی، را شدت بخشیده بود. یک روز پیش‌تر نیز در تیراندازی دو مرد مسلح در شهر اورشلیم دست‌کم شش تن کشته شدند. شاخه نظامی گروه حماس روز سه‌شنبه مسئولیت این حمله را برعهده گرفت.
در میانه اظهار خشنودی وزیران و مقامات رسمی و همچنین حمایت یکدست رهبران اپوزیسیون اسرائیل از حمله کشورشان علیه رهبری حماس در قطر، مادران چند تن از گروگان‌های اسرائیلی که در اسارت این گروه افراطی در غزه هستند، در گفت‌وگو با رسانه‌های اسرائیلی، از سرنوشت فرزندان خود پس از حمله در قطر ابراز نگرانی کردند.
۴۸ اسرائیلی از ۲۵۱ شهروند این کشور که حماس در حمله مهر دو سال پیش ربوده بود، در غزه هستند. اسرائیل ارزیابی می‌کند که ۲۰ تن از آن‌ها زنده باشند.
