گزارشهای تازه از رسانههای داخلی ایران حاکی است که فرسودگی باتری دکلهای مخابراتی در ایران، بهاضافۀ قطع مکرر برق، شبکۀ تلفن همراه و استفادۀ کاربران از خدمات ارتباطی و اینترنتی را هم با مشکل بزرگی مواجه کرده است.
خبرگزاری ایسنا روز چهارشنبه ۲۹ مرداد در گزارشی از قول کارشناسان این حوزه خبر داد که شبکه تلفن همراه ایران این روزها با بحرانی روبهرو است که ریشۀ آن نه فقط در کمبود برق بلکه در سوءمدیریت نگهداری از باتریهای پشتیبان دکلهای بیتیاس (ایستگاه پایه فرستنده/گیرنده) است.
این باتریها وظیفه دارند در زمان قطع برق، اتصال شبکه را حفظ کنند، اما در بسیاری از نقاط عمرشان به پایان رسیده و فرسودهاند. نتیجه این است که تنها دقایقی پس از آغاز خاموشی، دکلها از مدار خارج میشوند.
بنابر این گزارش، در نتیجۀ قطعیهای مکرر برق و خارج شدن دکلهای مخابراتی از مدار، کاربران در بسیاری از مناطق کشور با نداشتن سیگنال و کاهش شدید سرعت اینترنت مواجه شدهاند؛ وضعیتی که نهتنها استفاده از پیامرسانها و تماسهای اضطراری را مختل میکند، بلکه حتی خدمات سادهای مانند کارت به کارت پول یا خرید اعتبار سیمکارت را برای ساعتها غیرممکن میسازد.
خبرگزاری ایسنا مینویسد که با این روند، دسترسی به تماس صوتی، پیامک و اینترنت با قطع دکلهای مخابراتی دچار اختلال شده «و نمیدانیم تا چه زمانی این روند ادامه خواهد داشت».
ستار هاشمی، وزیر ارتباطات، خود نیز اخیراً تأکید کرده است که «باتریها برای جبران ناترازی برق طراحی نشدهاند و استاندارد جهانی حداکثر نیم ساعت پشتیبانی است. اگر قطعیها دو ساعته ادامه یابد، دکلها یکی پس از دیگری خاموش میشوند و کیفیت ارتباط بهشدت افت میکند.»
مقامهای جمهوری اسلامی برای اشاره به کمبود شدید برق، آب و گاز در کشور فقط از واژۀ «ناترازی» استفاده میکنند و از بهکاربردن واژههای «کسری و کمبود» خودداری میکنند.
بیشتر در این باره: بیش از ۲۰ استان ایران در پی موج گرما و کمبود آب و برق تعطیل اعلام شدندکارشناسان اما ریشه مشکل را در غفلت ساختاری میدانند. کیوان نقرهکار، کارشناس فناوری اطلاعات، گفته است: «اینترنت فقط فضای مجازی نیست؛ بسیاری از زیرساختهای بانکی، سلامت و آموزش به آن وابستهاند. اگر اپراتورها پیشبینی لازم را برای تأمین انرژی و نگهداری باتریها انجام ندهند، اختلالها میتواند آسیبهای جبرانناپذیری ایجاد کند.»
محمد جعفرپور، مدیرعامل شرکت مخابرات ایران، نیز صریحتر سخن گفته است که «نوسازی باتریها نیازمند سرمایهگذاری کلان است و هیچیک از اپراتورها در شرایط فعلی توان مالی آن را ندارند».
بهگفتۀ او، در مراکز اصلی شهری ژنراتورهای دیزلی از گذشته فعالاند، اما سایتهای موبایل بهطور مستقیم تحت تأثیر قطعی برق قرار میگیرند.
قطع برق تنها مشکل نیست. بهگفتۀ مسئولان «تحریمها نیز مانع واردات تجهیزات جدید شده» و اپراتورها ناچارند یا از باتریهای بیکیفیت استفاده کنند یا باتریهای قدیمی را بارها تعمیر کنند؛ راهکاری که خود موجب کاهش بیشتر کیفیت و عمر تجهیزات میشود.
بهگفتۀ کارشناسان، پیامدهای این وضعیت، یعنی «وضعیت باتری فرسوده در دکلها»، فراتر از زندگی روزمرۀ کاربران است: اختلال در خدمات بانکی آنلاین، دشواری در دسترسی به اورژانس و امداد، توقف جلسات و آموزشهای مجازی و کاهش اعتماد عمومی به شبکههای داخلی.
کاربران شبکههای اجتماعی نوشتهاند در روزهای اخیر برخی مناطق تهران با دو نوبت قطع برق مواجه شدهاند.
مصرف برق در ایران سالانه حدود هفت درصد (معادل پنج هزار مگاوات) افزایش مییابد و چشماندازی برای توانایی وزارت نیرو جهت تأمین این مصارف دیده نمیشود. مسئولان حکومتی بیشتر بر «مسئولیت شهروندان» در کاهش مصرف تأکید دارند.
دولت به دلیل کمبود آب و برق در روزهای اخیر بارها استانهای متعددی از ایران را تعطیل اعلام کرده است. راهحل اعلام تعطیلیها برای کاهش مصرف آب و برق در حالی است که ایران با معضل سیاستگذاری برای مدیریت بحران انرژی روبهرو است.
بهگفتۀ کارشناسان اقتصادی، هر روز تعطیلی برای مواردی چون بحران انرژی و آلودگی هوا میتواند دستکم تا حدود پنج هزار میلیارد تومان زیان اقتصادی به همراه داشته باشد.
بیشتر در این باره: رئیسجمهور ایران هشدار داد شهریور و مهر ممکن است «آب پشت سدها نباشد»