آندری بابیش، نخستوزیر پیشین جمهوری چک، پس از چهار سال دوری از قدرت با پیروزی در انتخابات پارلمانی بازگشتی چشمگیر به صحنه سیاست داشته است. با این حال، او اکنون با مذاکرات دشواری برای تشکیل اکثریت حکومتی روبهرو است.
این در حالی است که انتخابات جمهوری چک بهطور گسترده در سطح بینالمللی دنبال میشود، زیرا میتواند بر سیاستهای یکی از اعضای اتحادیه اروپا و ناتو در قبال اوکراین تأثیر بگذارد.
بر اساس نتایج شمارش حدود ۹۵ درصد آرا که روز شنبه ۱۲ مهر منتشر شد، حزب آنو (ANO) به رهبری این میلیاردر پوپولیست، پیروز قطعی انتخابات است، اما نتوانسته اکثریت کرسیهای پارلمان را بهدستآورد. این بدان معناست که او برای تشکیل دولت ناچار به انجام مذاکرات پیچیدهای برای یافتن شرکای ائتلافی خواهد بود.
پتر فیالا، نخست وزیر چک، روز شنبه گفت که پس از پیروزی حزب آنو در انتخابات عمومی، پیروزی آندری بابیش، رهبر این حزب، را تبریک گفته است.
ائتلاف اسپولو (با هم)، متشکل از احزاب میانهراست از جمله دموکراتهای مدنی آقای فیالا ۲۳ درصد آرا را به دست آورد.
بسیاری از تحلیلگران میگویند که ائتلاف آنو برای تشکیل دولت ممکن است شامل حزب راست افراطی SPD شود؛ حزبی که خواستار خروج جمهوری چک از اتحادیه اروپا و ناتو است.
بیشتر در این باره: سازی که انتخابات چک میتواند در مخالفت با رویکرد طرفدار اروپا بزندیان ماخاچک، مشاور سیاست خارجی پتر پاول رئیسجمهور جمهوری چک در گفتوگو با رادیو اروپای آزاد گفت: «اگر دولت به موضع یا حمایت حزب SPD وابسته باشد، شرایط بسیار پیچیده خواهد شد.»
او افزود که این امر «وضعیتی بسیار خطرناک برای سیاست خارجی ایجاد خواهد کرد، زیرا SPD حزبی افراطی، بهشدت ضد اوکراینی و ضد اتحادیه اروپا و در عین حال طرفدار روسیه است.»
آقای بابیش نیز در کارزار انتخاباتی خود از سخنان تند علیه اروپا استفاده میکرد و حتی پیشنهاد داد که ابتکار جمهوری چک برای خرید مهمات برای اوکراین را متوقف خواهد کرد. با این حال، این سیاستمدار ۷۱ ساله تأکید کرده است که خروج از اتحادیه اروپا یا ناتو را در دستور کار ندارد.
ییری پههه، تحلیلگر باسابقه سیاست جمهوری چک، در گفتوگو با رادیو اروپای آزاد گفت که نتایج انتخابات به این معناست که «برای آندری بابیش بسیار دشوار خواهد بود که با تکیه بر SPD و گروه کوچک موتوریستها، که برای نخستین بار وارد پارلمان شدهاند، ائتلافی باثبات تشکیل دهد.»
سایر احزاب، از جمله اعضای ائتلاف حاکم کنونی، تشکیل دولت با بابیش را رد کردهاند. با این حال، پههه احتمال داد که این موضع ممکن است تغییر کند، بخصوص اگر آندرس بابیش از مقام نخستوزیری صرفنظر کرده و یکی از همحزبیهای خود را برای این سمت معرفی کند.
او افزود: «ممکن است بابیش برای یافتن راهحلی باثباتتر، تلاش کند با یکی از احزاب دولت کنونی وارد مذاکره شود.»
آقای بابیش بارها حمایت و نزدیکی خود را به ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان که مانع از تصویب بسیاری از اقدامات اتحادیه اروپا برای تحریم روسیه یا حمایت از اوکراین شده است، ابراز کرده است.
با این حال، پههه گفت که بابیش با وجود منافع اقتصادی گسترده در اروپای غربی، در دوران نخستوزیری خود (۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱) نشان داده بود که فردی عملگراست.
او افزود: «فکر نمیکنم بابیش تا حد اوربان یا روبرت فیسکو، نخستوزیر اسلواکی، پیش برود، دستکم به این دلیل که جمهوری چک دیگر به نفت و گاز روسیه وابسته نیست.»
از زمان تهاجم تمامعیار روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، پراگ واردات نفت از روسیه را بهطور کامل متوقف کرده و مصرف گاز وارداتی از آن کشور را کاهش داده است.
در مقابل، مجارستان و اسلواکی همچنان بخش قابلتوجهی از سوختهای فسیلی خود را از روسیه تأمین میکنند.