ارتش لبنان نوح زعیتر، قاچاقچی سرشناس مواد مخدر را که روابطش با حزبالله لبنان و حضورش در مناطق تحت کنترل این حزب تاکنون مانع بازداشتش شده بود، در یک عملیات کمین در شرق این کشور بازداشت کرد.
نوح زعیتر از سالها پیش بهعنوان یکی از خطرناکترین متهمان پروندههای قاچاق مواد مخدر و اسلحه در لبنان شناخته میشد، برخی رسانهها او را «پابلو اسکوبار لبنان» نامیده بودند و تحت تحریمهای ایالات متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا قرار داشت.
سه منبع امنیتی لبنان روز پنجشنبه ۲۹ آبان به رویترز گفتند نیروهای ارتش پس از سالها تلاش و صدور احکام جلب متعدد، سرانجام زعیتر را در منطقۀ بقاع شرقی، نزدیک زادگاهش کنَیْسِه، دستگیر کردند؛ منطقهای که او سالها در آن در میان هواداران مسلحش زندگی میکرد.
ارتش لبنان با انتشار بیانیهای اعلام کرد فردی با حروف اختصاری «ن.ز.» در یک کمین کنار جاده بازداشت شده و او را «از خطرناکترین افراد تحت تعقیب» در کشور توصیف کرد.
یک منبع نظامی هم به خبرگزاری فرانسه گفت که این بازداشت در جریان «عملیات امنیتی» ارتش در بقاع انجام شد؛ عملیاتی که بخشی از تلاش گستردهتر نیروهای نظامی برای مقابله با شبکههای گسترده قاچاق مواد مخدر در این منطقه است.
اشرف الموسوی، وکیل زعیتر، به رویترز گفته است موکلش با حدود « دو هزار و ۵۰۰ پروندۀ باز» روبهرو است و در کمین نیروهای اطلاعات ارتش گرفتار شده است. او افزود: «زعیتر هنگام بازداشت نه مقاومت کرد و نه حتی یک گلوله شلیک کرد.»
این بازداشت دو روز پس از کشته شدن دو سرباز لبنانی در درگیری با قاچاقچیان در منطقه بقاع انجام شد. ارتش اعلام کرده است که یورشهای اخیر به توقیف مقادیر قابلتوجهی مواد مخدر و سلاح و نیز کشته شدن یکی از افراد تحت تعقیب منجر شده و عملیات برای تعقیب دیگر فراریان ادامه دارد.
از اعتراف به کشت حشیش تا محکومیت به اعدام
زعیتر که در سال ۱۹۷۷ در خانوادهای بانفوذ در بقاع به دنیا آمده، سالها است یکی از چهرههای خبرساز و جنجالی لبنان است. او در گفتوگویی تلویزیونی در سال ۲۰۱۶ به کشت شاهدانه و فروش آن اعتراف کرده بود، اما نقش خود بهعنوان «رئیس مافیای مواد مخدر» را رد کرده بود.
او در همان برنامه با لحنی طنزآمیز گفته بود شاید اگر سیاستمداران لبنانی «ماریجوانا مصرف میکردند»، بنبستهای سیاسی کشور حل میشد.
او در سال ۲۰۰۸ هم در گفتوگویی با خبرگزاری فرانسه گفته بود: «من فقط از خدا میترسم.»
اما اتهامات او بسیار فراتر از این اعترافات رسانهای است. در سال ۲۰۲۴، یک دادگاه نظامی لبنان او را بهدلیل تیراندازی به سربازان و کشتن یکی از آنها به اعدام محکوم کرد.
مقامهای لبنانی و نهادهای امنیتی غربی میگویند زعیتر شبکهای عظیم را در بقاع، نزدیک مرز سوریه، اداره میکرد که در تولید و قاچاق انواع مواد مخدر از جمله «کاپتاگون» (یا کپتاگون) نقش اساسی داشت.
کاپتاگون که از آن بهعنوان «مادۀ مخدر جهادی» هم یاد میشود، یک قرص روانگردان است که از ترکیب آمفتامین و تئوفیلین تولید میشود و در سراسر خاورمیانه خصوصاً کشورهای حاشیۀ خلیج فارس به معضلی امنیتی و اجتماعی بدل شده است.
بیشتر در این باره: درخواست کمک اردن از کشورهای عربی برای مقابله با قاچاق مرتبط با ایرانتحریمهای آمریکا
وزارت خزانهداری آمریکا در سال ۲۰۲۳ زعیتر را «قاچاقچی شناختهشدۀ اسلحه و مواد مخدر» معرفی کرد که با شبکههای مرتبط با حزبالله لبنان و همچنین نیروهای حکومت پیشین بشار اسد همکاری داشته است.
او همراه با دو تن از پسرعموهای اسد به دلیل نقششان در قاچاق کاپتاگون تحریم شد.
خبرگزاری فرانسه نیز یادآور میشود که سوریه تحت حکومت اسد به «یک دولت مواد مخدر» تبدیل شده بود و صنعت چندمیلیارددلاری کاپتاگون از ارزش مجموع صادرات قانونی این کشور پیشی گرفته بود.
زعیتر در سالهای اخیر تحت تعقیب دولت لبنان هم قرار داشت، اما روابطش با حزبالله لبنان و حضورش در مناطق تحت کنترل این حزب در بقاع لبنان تاکنون مانع بازداشت او شده بود.
بازداشت زعیتر در شرایطی صورت میگیرد که تحولات منطقهای نیز معادلات پیشین را دگرگون کرده است. بشار اسد اواخر پاییز ۱۴۰۳ طی حملهای برقآسا توسط مخالفان سرنگون شد و حزبالله نیز که همواره تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران قرار داشته، پس از جنگ سال گذشته با اسرائیل و کشته شدن ششمار قابلتوجهی از سران آن بهشدت تضعیف شده است.
در حالی که قرار بود آتشبس به این جنگ پایان دهد، اسرائیل همچنان حملات هوایی در لبنان انجام میدهد و حزبالله را متهم میکند که در تلاش برای بازیابی توان نظامی خود است.
آمریکا و اسرائیل فشارهای خود بر دولت لبنان را برای مقابلۀ جدیتر با حزبالله و قطع شبکههای مالی آن افزایش دادهاند و دولت لبنان درصدد خلعسلاح این گروه است؛ اقدامی که حزبالله با آن مخالف کرده است.
بیشتر در این باره: نقطهٔ پایان برای یک قاچاقچی مواد مخدر تحت حمایت حزبالله لبنان