یک هفته پس از آن‌که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، برای همتای روس خود، ولادیمیر پوتین، فرش قرمز پهن کرد، در تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ در اوکراین تغییر چندانی رخ نداده است.
دیدار ۲۴ مرداد ترامپ و پوتین در آلاسکا با گفت‌وگوهایی در واشینگتن با ولودیمیر زلنسکی و رهبران اروپایی دنبال شد که با درخواست برای دیدار رو‌در‌رو میان پوتین و رئیس‌جمهور اوکراین پایان یافت.
با تعلل روسیه در برگزاری این دیدار، آن‌چه تاکنون شکل گرفته، بیشتر شبیه تصویری از مذاکراتی مبتنی بر پنهان‌کاری، بی‌اعتمادی و خطر بن‌بست است تا نقشۀ راهی روشن برای صلح.
۱. اندکی پیشرفت در تضمین‌های امنیتی برای اوکراین
واشینگتن و کشورهای اروپایی یک گام به تعریف این‌که تضمین‌های امنیتیِ پس از جنگ برای اوکراین چه شکلی می‌تواند داشته باشد، نزدیک‌تر شده‌اند.
برنامه‌ریزان نظامیِ آمریکا و اروپا نشست‌هایی را آغاز کرده‌اند تا پیش از تصمیم‌گیری نهایی رهبران سیاسی، بررسی کنند بسته امنیتیِ کلی چه می‌تواند باشد.
این شامل تحویل تسلیحات بلندمدت، اشتراک‌گذاری اطلاعات و برنامه‌ریزی مشترک دفاعی می‌شود. ترامپ اشاره کرده است که توان هوایی آمریکا می‌تواند درگیر باشد.
لندن، پاریس و برلین بر موضع دیرینۀ خود تکرار کرده‌اند که تضمین‌های امنیتی باید ملموس باشند، وگرنه مسکو هر آتش‌بسی را وقفه‌ای موقت پیش از تهاجم بعدی تلقی خواهد کرد.
روسیه نیز مخالفت خود با حضور نیروهای ناتو در اوکراین را تکرار کرده است.
۲. موضع روسیه تغییر نکرده است
درحالی‌که گزارش‌های رسانه‌ای حاکی است پوتین ایدۀ تثبیت خطوط مقدم در برخی مناطق را پیش برده است، اهداف کلان او همچنان پابرجا است: کنترل کامل بر مناطق شرقی اوکراین، دونتسک و لوهانسک؛ به‌رسمیت‌شناختن الحاق کریمه؛ و تعهدات الزام‌آور مبنی بر این‌که اوکراین به ناتو نخواهد پیوست.
علاوه بر این، محدودیت‌های فراگیری بر نیروهای مسلح اوکراین افزوده شده است.
این‌ها شبیه امتیازدهی نیست، بلکه مطالباتی برای نهادینه کردنِ از‌دست‌رفتنِ سرزمینیِ کی‌یف و تثبیت آسیب‌پذیری اوکراین.
امتناع کرملین تا این‌جا از موافقت با دیدار میان پوتین و زلنسکی نشان می‌دهد روسیه صرفاً بر خطوط قرمز موجود خود پافشاری بیشتری کرده است.
برای کی‌یف، در همین حال، واگذاری زمین به روسیه نه‌تنها خلاف قانون اساسی است، بلکه از نظر سیاسی و نظامی نیز زیان‌بار خواهد بود.
۳. اکراه واشینگتن برای تعهد
دونالد ترامپ، پس از دو نشست خود، به‌نظر می‌رسد در حال عقب‌نشینی است.
رئیس‌جمهور آمریکا پیش‌تر در واشینگتن گفته بود که لزوماً نیازی نیست در نشست پوتین-زلنسکی حاضر باشد و از آن زمان این احتمال را مطرح کرده که شاید فقط پس از دیدار رهبران روسیه و اوکراین شرکت کند.
ترامپ تأکید کرده است که نیروهای آمریکایی در اوکراین مستقر نخواهند شد؛ امری که اساساً هیچ‌گاه محل تردید نبود.
این‌که دقیقاً «درگیر بودن» آمریکا در تضمین‌های امنیتی چه معنایی دارد و نیروی هوایی آن چه نقشی ممکن است ایفا کند، دست‌کم در عرصۀ عمومی همچنان نامشخص است.
موضع ترامپ بازتاب احتیاط راهبردی - پرهیز از تشدید مستقیم با روسیه - و محاسبۀ سیاسی است. کاخ سفید همچنان نسبت به تضمین معماری امنیتی اروپا اشتیاق چندانی ندارد.
برای کی‌یف، این واقعیت دردناکی را عیان می‌کند: اروپا وعده حمایت داده، اما ممکن است ایالات متحده آن را به‌قدر کافی پشتیبانی نکند.
۴. شکاف‌های فراآتلانتیکی
نشست واشینگتن نمایشی از وحدت فراآتلانتیکی بود، اما در زیر پوست آن همچنان شکاف‌ها و بی‌اعتمادی وجود دارد.
معاون رئیس‌جمهور آمریکا، جی‌دی ونس، هنگامی که زلنسکی در برابر دوربین‌ها در دفتر بیضی با ترامپ دیدار داشت، سکوت اختیار کرد. اما بعداً در مصاحبه با فاکس‌نیوز گفت که به زلنسکی هشدار داده است: «آقای رئیس‌جمهور، تا وقتی درست رفتار کنید، من چیزی نخواهم گفت.»
این مصاحبه یادآور درگیری لفظیِ سفر قبلی زلنسکی در فوریه بود و نشان می‌داد دشمنی‌های قدیمی کاملاً فراموش نشده است.
در همین حال، سی‌بی‌اس در ۲۱ اوت گزارش داد که تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی ایالات متحده، در ژوئیه دستورالعملی صادر کرده که بر اساس آن همه اطلاعات مرتبط با مذاکرات صلح به‌عنوان «NOFORN» طبقه‌بندی می‌شود؛ یعنی فقط برای استفادۀ داخلی آمریکا و حتی از دسترس گروه «پنج چشم» نیز خارج است.
«پنج چشم» سازوکاری برای اشتراک‌گذاری اطلاعات میان ایالات متحده، بریتانیا، کانادا، استرالیا و نیوزیلند است.
حذف این کشورها از موضوعی چنین حساس، درحالی‌که کار روی تضمین‌های امنیتی شدت می‌گیرد، متحدان کلیدی را از دسترسی به ارزیابی‌های آمریکا محروم می‌کند.
۵. تداوم حملات روسیه
در همین اثنا، حملات روسیه بی‌وقفه ادامه یافته است.
در ۲۱ اوت، زلنسکی با محکوم کردن روسیه بابت شلیک صدها پهپاد و ده‌ها موشک در یک یورش شبانه گسترده، رفتار مسکو را شاهدی دانست بر این‌که هیچ علاقه‌ای به پایان دادن به درگیری ندارد.
او اعلام کرد: «آن‌ها می‌کوشند از برگزاری یک دیدار شانه خالی کنند. آن‌ها نمی‌خواهند این جنگ را پایان دهند.»
درحالی‌که دیپلمات‌ها، از جمله مقام‌های روسیه، از گفت‌وگو حرف می‌زنند، نیروهای روسیه همچنان شهرهای اوکراین را گلوله‌باران می‌کنند، شهروندان از جمله کودکان را می‌کشند و مجروح می‌‌سازند و زیرساخت‌های حیاتی را ویران می‌کنند.
بیشتر در این باره: ترامپ در پی کمرنگ شدن امید به صلح در اوکراین دوباره روسیه را تهدید به تحریم کرد