سامانهٔ طبقه‌بندی امنیت غذایی وابسته به سازمان ملل متحد در گزارشی اعلام کرد که شهر غزه گرفتار «قحطی» شده و در نبود آتش‌بس و ادامهٔ محدودیت‌ها در کمک‌رسانی بشردوستانه، این قحطی در سراسر این باریکه گسترش خواهد یافت.
این نخستین بار است که این نهاد زیر نظر سازمان ملل قحطی در یک منطقهٔ خاورمیانه را تأیید می‌کند.
براساس گزارش سامانهٔ طبقه‌بندی امنیت غذایی (IPC)، قحطی ممکن است تا کمتر از شش هفتهٔ دیگر به دیرالبلح و خان یونس در جنوب باریکهٔ غزه نیز برسد.
اعلام وضعیت «قحطی» در شهر غزه که بزرگ‌ترین شهر این باریکه است، پس از ماه‌ها هشدار گروه‌های امدادی در مورد عواقب محدودیت‌هایی است که اسرائیل در کمک‌رسانی به فلسطینیان در مناطق جنگی برقرار کرد.
آی‌پی‌سی در گزارش خود تعیین کرده که شهر غزه و اطراف آن، شامل سه شهر و چند اردوگاه، وارد وضعیت قحطی شده‌اند.
در همین حال، ناظران می‌گویند عملی شدن قصد اسرائیل برای عملیات نظامی جدید با هدف اشغال شهر غزه، بحران گرسنگی در این شهر را تشدید خواهد کرد.
گزارش آی‌پی‌سی حاکی است که بیش از نیم میلیون نفر در غزه، که حدود یک‌چهارم از کل جمعیت این باریکه هستند، با سطوحی «فاجعه‌بار» از گرسنگی روبه‌رو هستند و بسیاری از ساکنان به دلایل مرتبط با سوءتغذیه در معرض خطر مرگ قرار دارند.
این نهاد ماه گذشته هشدار داده بود که «بدترین سناریوی قحطی» در غزه در حال وقوع است اما از اعلام آن به‌صورت یک گزارش رسمی خودداری کرده بود.
پیش از این گزارش، کمیتهٔ بین‌المللی صلیب سرخ نیز اعلام کرده بود که گرسنگی جاری در غزه ناشی از جنگ و محاصرهٔ این باریکه است که در پی آوارگی گسترده، کمبود مواد غذایی و هرج‌ومرج شدید در توزیع کمک‌های محدود، وضعیتی ایجاد شده که در آن جان همهٔ ساکنین می‌تواند در خطر باشد.
به‌گزارش آسوشیتدپرس، این نخستین بار است که آی‌پی‌سی قحطی در یک منطقهٔ خاورمیانه را تأیید کرده است.
قرار است این گزارش روز جمعه رسماً در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد ارائه و به بحث گذاشته شود.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، روز جمعه در شبکۀ اجتماعی ایکس نوشت «وقتی به نظر می‌رسد دیگر واژه‌ای برای توصیف جهنم زنده در غزه باقی نمانده است، باز هم واژه‌ای تازه اضافه می‌شود: قحطی».
آقای گوترش با تأکید بر این‌که «این یک فاجعۀ دست‌ساز بشر است»، افزود اسرائیل به‌عنوان قدرت اشغالگر، بی‌چون‌وچرا تعهداتی بر اساس حقوق بین‌الملل دارد و «نمی‌توانیم اجازه دهیم این وضعیت بدون هیچ مجازاتی ادامه یابد».
فولکر تورک، کمیسر حقوق بشر سازمان ملل، نیز جمعه گفت بروز گرسنگی در شمال غزه نتیجهٔ مستقیم اقداماتی است که دولت اسرائیل انجام داده است.
به‌گفتهٔ آقای تورک، مرگ‌ومیر ناشی از گرسنگی می‌تواند یک جنایت جنگی محسوب شود.
کریس نیوتون، تحلیلگر گروه بین‌المللی بحران، هم به آسوشیتدپرس گفت شمار فزاینده‌ای از مردم، به‌ویژه کودکان خردسال، به‌دلیل گرسنگی و بیماری‌هایی که می‌توانست قابل پیشگیری باشد، جان خود را از دست می‌دهند.
این کارشناس همچنین گرسنگی دادن به مردم برای اسرائیل «بخش اصلی در کارزار این کشور برای کنترل نوار غزه است».
اسرائیل انکار کرد
هماهنگ‌کنندهٔ اقدامات دولت اسرائیل در قبال اراضی فلسطینی (کوگات)، گزارش سامانهٔ طبقه‌بندی امنیت غذایی وابسته به سازمان ملل متحد را «نادرست و جانبدارانه» خواند.
کوگات در بیانیه‌ای در آستانهٔ نشست جمعهٔ شورای امنیت نوشت که گزارش براساس داده‌های ارائه‌شده از سوی گروه افراطی حماس تهیه شده است؛ گروهی که آمریکا و اتحادیه اروپا آن را تروریستی می‌دانند.
دولت اسرائیل در بیانیهٔ خود افزود گزارش از منابع اطلاعاتی مغرضانه استفاده کرده و بر اساس معیارهایی نوشته شده که اعتبار یک گزارش سازمان ملل را ضعیف می‌کند.
کوگات همچنین نوشت که برای افزایش میزان کمک‌های ورودی به غزه، «گام‌های مهمی» در هفته‌های اخیر برداشته است.
وزارت امور خارجهٔ اسرائیل هم روز جمعه گزارش آی‌پی‌سی را رد کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، پیش‌تر وجود گرسنگی در غزه را انکار کرده و گزارش‌های همراه با تصاویر کودکان به‌شدت نحیف در غزه را «دروغ‌های ترویج‌شده از سوی حماس» نامیده بود.
با این حال، بعد از گزارش‌های هفته‌های گذشته در مورد «گرسنگی دادن» به فلسطینیان و انتقاد دولت‌های متحد اسرائیل از وضعیت کودکان نحیف و در آستانهٔ مرگ و اشارهٔ رئیس‌جمهور آمریکا که این تصاویر دروغ نیست، اسرائیل اقداماتی را برای افزایش کمک‌های بشردوستانهٔ بیشتر در پیش گرفت.
سازمان ملل و فلسطینیان در غزه تأکید دارند که ابعاد کمک‌هایی که روزانه وارد می‌شود، بسیار کمتر از حد مورد نیاز است.
وضعیت «قحطی» چگونه ارزیابی و تعیین می‌شود؟
اعلام رسمی قحطی نادر است. آی‌پی‌سی پیش‌تر در سومالی (۲۰۱۱)، سودان جنوبی (۲۰۱۷ و ۲۰۲۰) و بخش‌هایی از دارفور سودان (۲۰۲۳) قحطی اعلام کرده بود.
آی‌پی‌سی وضعیت قحطی را زمانی اعلام می‌کند که این شرایط برقرار باشد:
- دست‌کم ۲۰ درصد خانوارها تقریباً هیچ غذایی نداشته باشند یا عملاً در حال گرسنگی باشند.
- دست‌کم ۳۰ درصد کودکان شش ماهه تا پنج ساله دچار سوءتغذیۀ شدید باشند.
- روزانه دست‌کم دو نفر (یا چهار کودک زیر پنج سال) از هر ۱۰ هزار نفر به‌علت گرسنگی یا ترکیب سوءتغذیه و بیماری جان بدهند.
با این حال، جنگ و محدودیت‌هایی که اسرائیل ایجاد کرده، جمع‌آوری داده‌ها را دشوار کرده است. آی‌پی‌سی می‌گوید داده‌های بررسی‌شده بین ۱ ژوئیه تا ۱۵ اوت نشان داد آستانه‌های گرسنگی و سوءتغذیۀ شدید قطعاً پدید آمده است. این نهاد زیر نظر سازمان ملل همچنین می‌گوید گرچه جمع‌آوری داده دربارۀ مرگ‌ومیر سخت‌تر بوده، اما شواهد نشان می‌دهد این آستانه نیز به‌احتمال زیاد محقق شده است.
الکس دِ وال، نویسنده کتاب «قحطی‌های جمعی»، گفته است اگر اسرائیل اجازۀ دسترسی بهتری به آی‌پی‌سی داده بود، شاید ماه‌ها پیش قحطی اعلام می‌شد و آگاهی جهانی زودتر جلب می‌شد. او افزود: «متأسفانه به نظر می‌رسد لازم است متخصصان فریاد بزنند "قحطی!" تا جهان توجه کند، که آن‌وقت خیلی دیر شده است.»
بیشتر در این باره: دستور نتانیاهو برای «مذاکرۀ فوری»، همزمان با تهدید به ویرانی شهر غزه