مذاکرات فشرده برای دستیابی به نخستین معاهدۀ الزام‌آور جهانی به‌منظور مقابله با آلودگی پلاستیکی، پس از سه سال تلاش و شش دور گفت‌وگو، در ژنو بدون نتیجه به پایان رسید.
این گفت‌وگوها که از ۱۴ مرداد با حضور نمایندگان ۱۸۵ کشور در مقر سازمان ملل آغاز شده بود، قرار بود روز پنج‌شنبه ۲۳ مرداد به نتیجه برسد، اما اختلافات عمیق بر سر محورهای کلیدی، از جمله میزان محدودیت در تولید پلاستیک‌های بکر و کنترل مواد شیمیایی سمی، باعث شد مذاکرات تا بامداد جمعه ادامه پیدا کند، بی‌آن‌که توافقی حاصل شود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، هند و اروگوئه روز جمعه اعلام کردند که بر سر این پیشنهاد توافقی حاصل نشده است و کوبا اعلام کرد: «ما یک فرصت تاریخی را از دست دادیم.»
اختلاف بر سر رویکرد
ائتلاف بزرگی متشکل از اتحادیه اروپا، بریتانیا، کانادا، کنیا، پاناما و بسیاری از کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین، خواستار معاهده‌ای جامع با تمرکز بر کاهش تولید پلاستیک و حذف تدریجی مواد شیمیایی خطرناک بود.
در مقابل، «گروه همفکران» شامل عربستان سعودی، کویت، روسیه، ایران و مالزی، که عمدتاً تولیدکنندۀ نفت هستند، تأکید داشتند که محور اصلی توافق باید مدیریت پسماند باشد و با محدودیت بر تولید پلاستیک‌های بکر مخالف بودند.
پس از سه سال مذاکره، کشورهایی که خواهان اقدام قاطع برای مهار زباله‌های پلاستیکی هستند، تلاش می‌کردند در آخرین لحظات پلی با گروهی از کشورهای تولیدکنندۀ نفت بسازند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه و رویترز، پیش‌نویس تازه‌ای که رئیس مذاکرات در واپسین ساعات پنج‌شنبه منتشر کرد، بیش از ۱۰۰ بخش حل‌نشده داشت.
پیامدهای یک بحران جهانی
بر پایه گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، اگر روند کنونی ادامه یابد، تولید سالانۀ پلاستیک‌های مبتنی بر سوخت‌های فسیلی تا سال ۲۰۶۰ تقریباً سه برابر می‌شود و به ۱.۲ میلیارد تُن خواهد رسید، در حالی که حجم پسماند از یک میلیارد تن فراتر می‌رود.
هم‌اکنون نیز سالانه حدود ۱۵ میلیون تن پلاستیک وارد اقیانوس‌ها می‌شود و میکروپلاستیک‌ها حتی در بلندترین قله‌های جهان، عمیق‌ترین نقاط اقیانوس و در اندام‌های انسان یافت شده‌اند.
مسیر نامعلوم پیش‌رو
با شکست این دور، سرنوشت معاهدۀ جهانی مقابله با آلودگی پلاستیکی همچنان در ابهام است. برخی دیپلمات‌ها بر ادامۀ تلاش برای دستیابی به متن مشترک تأکید دارند، اما گروهی دیگر هشدار می‌دهند که تداوم مصالحه‌های بیش از حد، معاهده‌ای بی‌اثر و نمادین به‌دنبال خواهد داشت.
برخی کارشناسان می‌گویند برای عبور از این بن‌بست، طرف‌ها ناگزیر به یافتن «نقطۀ میانه» هستند، هرچند شکاف میان خواسته‌های دو بلوک اصلی همچنان عمیق و پرچالش است.
کارشناسان هشدار داده‌اند که آلودگی پلاستیکی یک تهدید «جدی، در حال گسترش و کمتر شناخته‌شده» برای سلامت انسان است که سالانه دست‌کم ۱.۵ تریلیون دلار هزینه به جهان تحمیل می‌کند.
بیشتر در این باره: بحران خاموش پلاستیک؛ تهدید جهانی برای سلامت انسان