نقش چین و روسیه در مکانیسم ماشه؛ آیا بازگشت تحریم‌ها قطعی است؟
آرمان محمودیان، پژوهشگر مسائل امنیتی در مؤسسه امنیت ملی و بین‌المللی، به رادیوفردا می‌گوید فعال شدن مکانیسم ماشه وتوشدنی نیست.
پس از آن‌که سه قدرت اروپایی تهدید کرده‌اند اگر تهران تا نهم شهریورماه مایل به دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک برای حل‌وفصل برنامۀ هسته‌ای‌اش نباشد یا از فرصت تمدید استفاده نکند، آنان مکانیسم ماشه (بازگشت خودکار تحریم‌ها) را فعال خواهند کرد، چین و روسیه اعلام کردند که با این اقدام مخالف‌اند.
سازوکار ماشه یا اسنپ‌بک بخشی از توافق برجام است که به کشورهای عضو اجازه می‌دهد در صورت ادعای نقض توافق توسط ایران، تحریم‌های شورای امنیت را به‌طور خودکار بازگردانند.
در گفت‌وگو با آرمان محمودیان، پژوهشگر مسائل امنیتی در مؤسسه امنیت ملی و بین‌المللی در فلوریدای جنوبی، نخست از او پرسیدیم که روسیه و چین چقدر امکان جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه را دارند؟
پاناما اتهام همدستی در دور زدن تحریم‌های ایران را رد کرد
پاناما با رد اتهام‌های مطرح‌شده در یک یادداشت مطبوعاتی در آمریکا، اعلام کرد که به‌طور جدی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران و روسیه و امنیت دریایی را اجرا می‌کند.
مقامات این کشور گفتند از سال ۲۰۱۹ بیش از ۶۵۰ کشتی، از جمله ۲۱۴ کشتی در یک‌سال گذشته، از فهرست ثبت پرچم پاناما خارج شده‌اند و اخیراً نیز ۱۷ نفتکش مرتبط با صادرات نفت ایران حذف شده‌اند.
پاناما همچنین ثبت کشتی‌های فله‌بر بالای ۱۵ سال را ممنوع کرده و بر تعهد خود به شفافیت و همکاری با آمریکا و جامعه جهانی تأکید کرده است.
یادداشت مطبوعاتی مورد اشاره در ۲۰ اوت (سی‌ام مرداد) توسط جب بوش، فرماندار پیشین فلوریدا، و مارک والاس، سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل، در نشریه «دِهیل» منتشر شد. آنان در این یادداشت نوشتند که پاناما به دلیل چشم‌پوشی از فروش غیرقانونی نفت ایران، شایسته تحریم است و نه ریاست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل.
مقام‌های پانامایی این ادعاها را رد کرده و تأکید کرده‌اند که مقاله مذکور اقدامات گسترده پاناما برای اجرای تحریم‌ها و تقویت امنیت دریایی را نادیده گرفته است. به گفته آنها، طرح چنین ادعاهایی تلاش می‌کند نقش فعال پاناما در حمایت از نظم بین‌المللی و همکاری نزدیک با آمریکا را زیر سؤال ببرد.
درخواست اعاده دادرسی ماشاالله کرمی برای دومین بار رد شد
شهلا اروجی، یکی از وکلای ماشاالله کرمی، پدر محمدمهدی کرمی، روز شنبه اعلام کرد که درخواست اعاده دادرسی موکلش برای دومین بار رد شده است.
او به وب‌سایت امتداد گفت آرای رد اعاده دادرسی «ابلاغ نشده و اجازه روئیت آن داده نمی‌شود» و به همین دلیل، وکلا از علت این تصمیم بی‌اطلاع مانده‌اند.
به گفته این وکیل دادگستری، ماشاالله کرمی در دو پرونده جداگانه در دادگاه انقلاب و دادگاه نظرآباد مجموعاً به بیش از پنج سال زندان محکوم شده است. درخواست تجمیع این دو پرونده به دادگاه تجدیدنظر البرز ارجاع شده و در صورت ادغام، مجازات سنگین‌تر یعنی سه سال و هفت ماه حبس اجرا خواهد شد.
او همچنین افزود که دادستانی با آزادی مشروط آقای کرمی موافقت کرده بود، اما شعبه ۱۲ دادگاه تجدیدنظر البرز این درخواست را نپذیرفت. اروجی تأکید کرد که وکلا همچنان پیگیر اعاده دادرسی و آزادی مشروط موکل خود خواهند بود.
ماشالله کرمی ۳۱ مرداد ۱۴۰۲ در پی یورش مأموران حکومتی به خانه‌اش بازداشت و به زندان مرکزی کرج منتقل شد.
آقای کرمی به دلیل انتشار مداوم تصاویری از حضور بر آرامگاه پسرش و همچنین محمد حسینی، دیگر معترض اعدام شده در پرونده قتل روح‌الله عجمیان، به یکی از نمادهای خانواده‌های دادخواه اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ تبدیل شد.
وزارت اطلاعات می‌گوید شش عضو مسلح یک «تیم تروریستی» را در جنوب شرقی ایران کشته است
یک روز پس از حمله مسلحانه به خودروهای انتظامی در جنوب شرقی ایران که باعث کشته شدن پنج مأمور پلیس در نزدیکی ایرانشهر شد، وزارت اطلاعات اعلام کرد شش عضو یک «تیم تروریستی» را در سیستان و بلوچستان از پا درآورده است.
اداره‌کل اطلاعات استان سیستان‌وبلوچستان روز شنبه اول شهریور گفت طی چند ساعت درگیری و تبادل آتش سنگین، ۶ تن از اعضای این گروه کشته شدند و دو تن دیگر بازداشت شدند. از سوی دیگر سه نفر از نیروهای انتظامی و امنیتی نیز زخمی شدند.
این گزارش مدعی شده افراد مسلح از مرزهای شرقی وارد ایران شده بودند و هدف آنها حمله به «یکی از مراکز حیاتی واقع در منطقه شرق کشور» بود و آنها مجهز به سلاح‌های نیمه‌سنگین و خودکار بودند.
وزارت اطلاعات می‌گوید این حمله را خنثی کرده است و بدون اشاره به جزئیات بیشتر مدعی ارتباط افراد این گروه با سازمان جاسوسی اسرائیل، موساد، شده است.
روز جمعه پایگاه اطلاع‌رسانی پلیس ایران خبر داد دو خودرو گشت انتظامی پاسگاه «دامن» در جادۀ خاش به ایرانشهر مورد حملۀ مسلحانه قرار گرفتند و مهاجمان سپس متواری شدند.
گروه «جیش‌العدل» که از سوی ایران و آمریکا به عنوان گروهی «تروریستی» شناخته می‌شود، مسئولیت این حمله را برعهده گرفت.
حسین شریعتمداری اعلام کرد منظورش از بستن تنگه هرمز ایجاد برخی محدودیت‌ها است
نماینده رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه کیهان، می‌گوید منظورش از بستن تنگه هرمز که بارها خواستار انجام آن شده، «بستن آبراهه نیست، ایجاد محدودیت برای برخی کشورها ازجمله آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان» است.
حسین شریعتمداری شامگاه جمعه در تلویزیون ایران همچنین مدعی شد «حتی اعلام این اقدام می‌تواند قیمت نفت را تا ۲۰۰ دلار افزایش دهد».
روزنامه کیهان در یکی دو دهه اخیر بارها بستن تنگه هرمز را به‌عنوان یک واکنش ضروری جمهوری اسلامی در قبال رویارویی با غرب پیشنهاد داده است.
این در حالی است که کورش احمدی، دیپلمات پیشین ایران در سازمان ملل، می‌گوید «بستن تنگه هرمز بدون تردید در حکم خودکشی است».
آقای احمدی در گفت‌وگویی که ۳۰ مرداد در وب‌سایت «انتخاب» منتشر شد، گفت: تنگه هرمز تحت رژیم حق ترانزیت و همچنین تحت رژیم عبور بی‌ضرر قرار دارد. براساس این رژیم‌ها، تلاش برای بستن تنگه‌هایی همچون هرمز اجماع جهانی ایجاد می‌کند و در درجه اول چین در مقابل ایران خواهد ایستاد که حدود ۴۰ درصد از نفت و گاز خود را از خلیج فارس تأمین می‌کند.
به‌گفتۀ این دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی، بستن تنگه هرمز «بلافاصله ظرف چندساعت به صدور قطعنامه‌ای در شورای امنیت می‌انجامد که روسیه و چین هم آن را وتو نخواهند کرد و در پیامد آن آمریکا تقریباً تمام داریی‌های نظامی و غیرنظامی ما در خلیج فارس را خواهد زد».
خبرگزاری ایلنا می‌گوید یارانه شماری از خانواده‌های کارگری هم قطع شده است
خبرگزاری ایلنا می‌گوید شماری از خانواده‌های کارگری از واریز نشدن یارانه نقدی در پایان مرداد خبر داده‌اند.
این خبرگزاری روز شنبه یکم شهریور نوشت ظاهراً گروه‌هایی از خانواده‌های مزدبگیر و متوسط‌درآمد نیز مشمول حذف یارانه نقدی شده باشند.
روز جمعه رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها خبر داده بود که حذف یارانۀ نقدی سه دهک بالای درآمدی، معادل حدود ۱۸ میلیون نفر، از شهریورماه آغاز می‌شود.
براساس گزارش ایلنا، خانواده‌هایی که یارانه‌شان قطع شده، هنگام مراجعه به «سامانه هدفمندی یارانه‌ها» با این پیام مواجه شده‌اند: «بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی و بررسی‌های صورت‌گرفته بر روی شاخص‌های بانکی، درآمدی و دارایی شما، سرانۀ درآمد ماهانه پس از کسر هزینه‌های اجاره مسکن، بیشتر از ۱۰ میلیون تومان برآورد شده است. لذا خانوار شما واجد شرایط اخذ یارانه نیست.»
به‌گفتۀ حسن نوروزی، رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها، «۹۲ درصد» مردم تا کنون در حال دریافت یارانۀ نقدی بوده‌اند و «هزینۀ پرداخت یارانه‌ها در سال جاری ۲۱ درصد از منابع بودجه‌ای دولت را در بر می‌گیرد.»
یارانه دهک‌های اول تا سوم به‌ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان و برای دهک‌های چهارم تا نهم به‌ازای هر نفر ۳۰۰ هزار تومان است. براساس بر اساس آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نزدیک ۵۰ میلیون نفر در ایران در دهک های اول تا سوم قرار دارند.
وزیر دفاع جمهوری اسلامی: با تجربۀ جنگ ۱۲ روزه، اولویت‌های ما دیگر صرفاً موشکی نیست
وزیر دفاع دولت ایران می‌گوید با تجربۀ جنگ ۱۲ روزه، اولویت‌های صنایع دفاعی جمهوری اسلامی «دیگر صرفاً موشکی نیست و اولویت‌های دیگر را هم در برنامه داریم».
عزیز نصیرزاده شامگاه جمعه ۳۱ مرداد، ضمن اعلام این موضوع در یک برنامه تلویزیونی، همچنین از «تجدیدنظر در نحوۀ تولید» تسلیحات خبر داد و گفت «شاید اصلاً نیازی نباشد که ما در یک فضای بزرگ و آشکار بخواهیم چیزی را تولید کنیم و می‌توانیم در زیرساخت‌های غیرآشکار تولیدات خود را انجام دهیم».
این مقام ارشد نظامی همچنین از همکاری «بیش از هشت هزار شرکت خصوصی» با وزارت دفاع خبر داد و افزود تبادل مالی با این شرکت‌ها به «۱۷۸ هزار میلیارد تومان» می‌رسد.
وزیر دفاع جمهوری اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود از عدم امکان تأمین نیازمندی‌های تسلیحاتی ایران از دیگر کشورها خبر داد و گفت: «ما باید متکی به قدرت تولیدی داخل کشور باشیم چون در زمان بحران مشاهده می‌کنید امکان تأمین نیازمندی از بیرون از کشور نیست.»
عزیز نصیرزاده در بخش دیگری از سخنان خود مدعی شد «اگر جنگ ۱۲ روزه ۱۵ روز می‌شد در سه روز آخر اسرائیل قدرت دفاع در برابر موشک‌های ایرانی نداشت و همین باعث شد که تقاضای آتش‌بس کنند».
پیشتر نیز دیگر مقامات جمهوری اسلامی ادعا کرده‌اند که آتش‌بس درخواست اسرائیل به‌دلیل «ناتوانی دفاعی اسرائیل در برابر موشک‌های ایران» بوده است. با این حال هیچ‌یک از این مقامات در مورد دلیل پذیرش آتش‌بس یا توقف جنگ از سوی ایران توضیح نداده‌اند.
لوموند: موج حوادث مشکوک در ایران نگرانی‌ها از بازگشت جنگ را تشدید کرده است
در گزارشی از روزنامه فرانسوی لوموند که روز شنبه ۱ شهریور منتشر شده، آمده است که دو ماه پس از پایان جنگ ۱۲ روزه بین ایران و اسرائیل، در ایران «افزایش قابل‌توجهی» در وقوع رویدادهای مشکوک رخ داده که موجب تقویت نگرانی‌ها دربارهٔ احتمال بازگشت درگیری‌ها شده است. این گزارش می‌گوید ایرانیان در شرایطی به‌سر می‌برند که از یک‌سو زیر فشار تورم شدید، کمبود آب و برق هستند و از سوی دیگر در محیطی پر از «نااطمینانی کامل» زندگی می‌کنند.
لوموند می‌نویسد که از زمان آتش‌بس میان ایران و اسرائیل، تقریباً هر هفته آتش‌سوزی یا انفجار مشکوکی در نقاط مختلف ایران رخ داده است؛ حوادثی که هرچند مقامات رسمی آنها را بی‌ارتباط با عملیات خارجی دانسته‌اند، اما بخشی از افکار عمومی به‌ویژه احتمال دخالت اسرائیل را مطرح می‌کند. تازه‌ترین نمونه، آتش‌سوزی گسترده در ۱۷ اوت در یک انبار فرآورده‌های نفتی در تهران بود که علت آن همچنان نامشخص باقی مانده است. در تیرماه نیز چندین حادثه مشابه گزارش شد: انفجار در یک انبار پسماند صنعتی در کرمانشاه، آتش‌سوزی در منطقه آزاد انزلی، سوختن دو کارگاه وابسته به یک شرکت فناور در دانشگاه صنعتی اصفهان و نیز حریق در بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت ایران در آبادان.
این روزنامه می‌نویسد که برخی فعالان اقتصادی و نزدیک به محافل سیاسی ـ نظامی در ایران معتقدند که «جنگ در واقع هرگز متوقف نشده» و عملیات ترورهای هدفمند و حملات محدود همچنان در جریان است، در حالی که حکومت با اعمال «سکوت اجباری» مانع پذیرش علنی این واقعیت می‌شود تا خود را ناچار به پاسخ‌گویی نشان ندهد.
به نوشته لوموند، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بیش از نیمی از شهروندان تهران از احتمال بازگشت جنگ به‌شدت نگرانند و بحران اقتصادی با تورم ۵۰ درصدی، قطعی آب و برق و رکود تولید این نگرانی را تشدید کرده است. بنگاه‌های کوچک در آستانهٔ ورشکستگی‌اند، شرکت‌های بزرگ پروژه‌های خود را متوقف کرده‌اند و ثروتمندان دارایی‌هایشان را به خارج منتقل می‌کنند. همزمان ۱۸۰ اقتصاددان و دانشگاهی با انتشار نامه‌ای سرگشاده خواستار «تغییر بنیادین در حکمرانی» و حرکت به سمت اصلاحات، آزادی زندانیان سیاسی و گفت‌وگوی دیپلماتیک با آمریکا و اروپا شدند؛ اقدامی کم‌سابقه که بازتاب نگرانی عمیق نسبت به آیندهٔ کشور دانسته شده است.
این روزنامه در پایان نیز می‌نویسد که بر پایه نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) که نتایج آن ۱۰ اوت منتشر شد و در اواخر ژوئن و اوایل ژوئیه در تهران انجام گرفته بود، ۵۵ درصد ساکنان پایتخت از بازگشت دوباره جنگ به‌شدت هراس دارند و بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند توانایی مقابله با پیامدهای احتمالی آن را ندارند. یک روان‌شناس در تهران توضیح داده است که آینده برای مردم چنان نامطمئن است که احساس می‌کنند هیچ کنترلی بر زندگی‌شان ندارند و در حالت «فلج‌شدگی» به‌سر می‌برند. به گفته او بیمارانش حتی حاضر نیستند دربارهٔ جنگ صحبت کنند و تنها اقدام پیشگیرانه‌ای که انجام می‌دهند، کاهش هزینه‌های روزمره است.
دیدار نمایندگان ایران با معاون دبیرکل آژانس انرژی اتمی در وین
سفیر جمهوری اسلامی در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد هیئتی از ایران روز جمعه ۳۱ مرداد با معاون دبیرکل آژانس در شهر وین دیدار کرد.
رضا نجفی گفت که در این دیدار «چگونگی تعامل» با آژانس بعد از حملات اسرائیل و ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای ایران و قانون جدید مجلس شورای اسلامی مورد مذاکره قرار گرفت و «شرایط جدید» جمهوری اسلامی برای تعامل با این نهاد ناظر سازمان ملل به مقام ارشد آن اعلام شد.
مجلس شورای اسلامی در پی وقوع جنگ ۱۲ روزه، قانون «تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» را تصویب کرد که به فاصلۀ کوتاهی توسط دولت ایران ابلاغ شد. براساس این قانون، هرگونه بازرسی آینده از تأسیسات هسته‌ای نیازمند تأیید شورای عالی امنیت ملی کشور خواهد بود.
روز ۲۰ مرداد ماسیمو آپارو، معاون مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در سفری یک‌‌روزه به تهران با مقام‌های ایرانی دیدار و تبادل نظر کرده بود.
این در حالی است که در پی تماس وزاری خارجه تروئیکای اروپایی با همتای ایرانی خود، طرفین به توافق رسیده‌اند هفته آینده درباره پرونده هسته‌ای ایران و مسئله مکانیسم ماشه مذاکره کنند.
لاریجانی: وظیفۀ «شورای دفاع» فقط رفع اشکالات نیروهای مسلح است
دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران می‌گوید وظیفه نهاد تازه‌تأسیس «شورای دفاع» که بعد از جنگ ۱۲ روزه تشکیل شد، فقط «رفع اشکالات نیروهای مسلح» است.
علی لاریجانی در گفت‌وگویی که روز جمعه ۳۱ مرداد در وب‌سایت دفتر رهبر جمهوری اسلامی منتشر شد، با اذعان به وجود «نقایص» در «حوزه پدافند و رادارها» گفت که شورای دفاع و نیروهای مسلح درباره این مسائل «دارند کار می‌کنند».
او که روز ۱۴ مرداد با حکم مسعود پزشکیان به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب شد، «شورای دفاع» را «بخش اقماری شورای عالی امنیت ملی» خواند و با اشاره به این که یک جلسه آن نیز تشکیل شده است گفت: «وظیفه‌اش فقط مسئله دفاع و رفع اشکالات نیروهای مسلح و تدبیر در این امور است که سازو‌کارش هم فراهم شده و مشغول کارند.»
دو روز پیش از انتصاب علی لاریجانی، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران اعلام کرد که تأسیس نهادی به نام «شورای دفاع» را بر اساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی تصویب کرده است.
به گفته این دبیرخانه، ریاست این شورا بر عهده رئیس‌جمهور خواهد بود و «سران قوا، فرماندهان نیروهای مسلح و بعضی وزارت خانه‌های مرتبط» نیز در آن عضویت خواهند داشت.
در نخستین ساعت‌های حمله اسرائیل به ایران در بامداد ۲۳ خرداد، ده‌ها تن از فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان هسته‌ای ایران کشته شدند و برخی گزارش‌ها حاکی از عمل نکردن پدافند هوایی ایران بود.
همچنین برخی رسانه‌ها و فعالان سیاسی از «نفوذ» گسترده اسرائیل در ایران و نهادهای امنیتی آن که زمینه‌ساز حملات هدفمند به مقام‌های نظامی و سیاسی شد، انتقاد کردند. مسئولان ارشد جمهوری اسلامی بعد از جنگ گفتند جلسه شورای عالی امنیت ملی با حضور سران سه قوه نیز مورد حمله هوایی اسرائیل قرار گرفت اما حاضران در این جلسه نجات یافتند.
علی لاریجانی در پاسخ به سوالی درباره میزان و عمق «نفوذ» در ایران گفت: «وقتی صحنه نفوذ را شما می‌بینید، متوجه می‌شوید که تکنولوژی‌های جدید و تقاطع اطلاعات زیاد با هم، خیلی فراتر از این‌ها می‌تواند به سرویس‌های خارجی کمک بکند.»
او «تسلط فناورانه به اطّلاعات» را مهم‌ترین بخش نفوذ سرویس‌های جاسوسی خارجی دانست و گفت آنها از «مجموع اطّلاعاتی که به دست می‌آید و از تقاطعش می‌توانند یک دریافت‌هایی بکنند و از آنها بهترین استفاده را برای عملیّات داشته باشند».