علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، روز سه شنبه اول مهر گفت تهران تحت فشارهای آمریکا غنی‌سازی را متوقف نخواهد کرد و با رد مذاکره با ایالات متحده اعلام کرد این اقدام ضررهای «جبران‌ناپذیر» دارد.
این در حالی است که با نزدیک شدن به موعد بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در پی فعال شدن «سازوکار ماشه» توسط سه کشور اروپایی، تحرکات دیپلماتیک در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک شدت گرفته و وزیر خارجه ایران با همتایان اروپایی خود دیدار کرده است.
علی خامنه‌ای ساعتی بعد از اعلام انجام این دیدار در نیویورک، در یک پیام ویدئویی غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد را «رقم خوبی» دانست که به گفته او «برای کارهای مورد نیاز کشور لازم است».
او افزود: «ما یکی از ۱۰ کشور دنیا هستیم که این توانایی را داریم. ۹ کشور دیگر البته بمب هسته‌ای دارند. ما هستیم که بمب هسته‌ای نداریم و نخواهیم داشت و بنا نداریم از سلاح هسته‌ای استفاده کنیم.»
کشورهای غربی می‌گویند غنی‌سازی اورانیوم تا ۶۰ درصد استفاده صلح‌آمیز ندارد و از سوی دیگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود اعلام کرده که ایران حدود ۴۴۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد خلوص، نزدیک به تقریباً ۹۰ درصد درجه تسلیحاتی، در اختیار دارد.
طبق معیار آژانس، این مقدار، در صورت غنی‌سازی بیشتر، برای ساخت ۱۰ بمب هسته‌ای کافی است. تأسیسات غنی‌سازی ایران در حملات خرداد و تیر آمریکا و اسرائیل به طور جدی آسیب دیده یا نابود شده‌اند. مشخص نیست که چه اتفاقی برای ذخایر اورانیوم غنی‌شدهٔ ۶۰ درصدی ایران افتاده است.
علی خامنه‌ای در بخش دیگری از سخنانش با تأکید بر این که درباره پرونده هسته‌ای «تسلیم فشار... نشده‌ایم و نخواهیم شد» به اظهارات دونالد ترامپ درباره لزوم توقف غنی‌سازی اشاره کرد و گفت که معنای این خواسته آن است باید یک «دستاورد بزرگ... را دود کنید و به هوا بفرستید. ملت غیرتمندی مثل ملت ایران به دهان گوینده این حرف می‌زند و آن را قبول ندارد.»
در حالی که برخی چهره‌های سیاسی پیش از سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، به نیویورک خواستار دیدار او با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل شده بودند، علی خامنه‌ای مذاکره با آمریکا را بار دیگر رد کرد.
او گفت: «مذاکره با دولت آمریکا هیچ کمکی به منافع ملی ما نمی‌کند. هیچ سودی برای ما ندارد و هیچ ضرری از ما دفع نخواهد کرد.»
رهبر جمهوری اسلامی در ادامه تأکید کرد: «مذاکره با آمریکا در شرایط کنونی، ضررهای بزرگی هم برای کشور دارد که شاید بتوان گفت جبران‌ناپذیر هستند.»
او همچنین با اشاره به توافق هسته‌ای ایران و غرب، برجام، و خروج ایالات متحده از آن اعلام کرد که مذاکره با آمریکا درباره پرونده هسته‌ای و همچنین مسائل دیگر «بن‌بست محض» است.
علی خامنه‌ای دو ماه پس از جنگ ۱۲ روزه گفته بود که مسائل ایران و آمریکا «حل‌نشدنی» است و همچنین افرادی را که در داخل ایران خواستار مذاکره مستقیم با ایالات متحده هستند، «ظاهربین» خوانده بود.
او همچنین مدعی شده بود که دونالد ترامپ می‌خواهد که ایران «گوش به فرمان» آمریکا باشد.
ساعتی پیش از انتشار پیام علی خامنه‌ای، رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، ایران را «بزرگ‌ترین حامی تروریسم در جهان» خواند و گفت که این کشور هرگز نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد.
دونالد ترامپ همچنین با یادآوری ارسال نامه برای علی خامنه‌ای پس از بازگشت به کاخ سفید گفت «پیشنهادی سخاوتمندانه» داد تا در قبال همکاری کامل، ایران به برنامه هسته‌ای خود پایان دهد، اما ایران به تهدید کردن همسایگان خود و منافع آمریکا در منطقه ادامه داد.
رئیس‌جمهور ایالات متحده در سخنرانی روز سه‌شنبه خود به جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل اشاره کرد و گفت هیچیک از فرماندهان نظامی ایران اکنون زنده نیستند.
علی خامنه‌ای در پیام روز سه‌شنبه خود درباره کشته شدن فرماندهان ارشد نظامی ایران در حملات اسرائیل گفت این اقدام «یک وسیله» بود و «دشمن» قصد داشت در خیابان‌های ایران «آشوب و اغتشاش» ایجاد کند «تا حادثه‌ای به وسیله مردم علیه جمهوری اسلامی درست کنند».
او افزود که این طرح شکست خورد و «تظاهرات به وجود آمد و خیابان پر شد اما علیه دشمن، نه علیه نظام اسلامی.»
رهبر جمهوری اسلامی پیش‌تر هم مدعی شده بود که ایران در جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل «پیروز» شد.
مذاکره ایران و اروپا در نیویورک
این اظهارات در حالی بیان شده که سه کشور اروپایی عضو برجام با فعال کردن «سازوکار ماشه» قصد بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را دارند و اگر توافقی در آخرین لحظه انجام نشود، این تحریم‌ها روز پنجم مهر به شکل خودکار اعمال خواهند شد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز سه‌شنبه با همتایان خود از بریتانیا، فرانسه و آلمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نیویورک، دیدار کرد.
او بعد از این دیدار گفت در پی فعال شدن «سازوکار ماشه» برای اعمال دوباره تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران «برخی ایده‌ها و پیشنهادها برای تداوم دیپلماسی مطرح شد و مقرر گردید رایزنی‌ها با همه طرف‌های دخیل ادامه یابد.»
آقای عراقچی به جزئیات بیشتری اشاره نکرد. اما یک منبع دیپلماتیک فرانسوی بعد از این دیدار به خبرگزاری رویترز گفت ایران هنوز شرایط تعیین‌شده از سوی فرانسه، بریتانیا و آلمان برای جلوگیری از بازاعمال تحریم‌های سازمان ملل را برآورده نکرده است.
این منبع اعلام کرد: «در حال حاضر ایران شرایط را برآورده نکرده است، اما مذاکرات ادامه خواهد داشت تا همه امکانات به‌طور کامل بررسی شود.»
او تأکید کرد: «ما تا آخرین لحظه آماده خواهیم بود. توپ در زمین ایران است.» و افزود که اگر تا پایان ۲۷ سپتامبر (۵ مهر) پیشرفتی حاصل نشود، تحریم‌های سازمان ملل دوباره اعمال خواهند شد.
سه کشور اروپایی می‌گویند ایران از تعهدات برجامی خود عدول کرده و در مقابل تهران با اشاره به خروج آمریکا از این توافق در دوره اول ریاست‌جمهور دونالد ترامپ و همچنین عمل نکردن اروپایی‌ها به تعهدات خود اعلام کرده که بازگرداندن تحریم‌ها «غیرقانونی» است.
پیش از این دیدار، وزیر خارجه آلمان اعلام کرد شانس رسیدن به توافقی برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها علیه ایران «بسیار ناچیز» است.
