مذاکرات بین ایران و طرف‌های درگیر در برنامهٔ هستهای تهران، در آستانه عملیاتی شدن احتمالی «سازوکار ماشه» علیه ایران، تشدید شده است و وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز دوشنبه با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار کرد.
جزئیات چندانی از این دیدار و مباحث میان طرفین منتشر نشده است، اما رسانه‌های ایران گزارش داده‌اند که عباس عراقچی رویکرد ایران در رابطه با موضوع هستهای را دارای «حسن‌نیت و مسئولانه» عنوان کرده است.
او گفت: هرگونه پیشرفت در این زمینه منوط به «مسئولیت‌پذیری طرف‌های مقابل و توقف زیاده‌خواهی و سوء استفاده آن‌ها از شورای امنیت برای اعمال فشار بر ایران» است.
وزیر خارجه ایران اعلام کرد که در حاشیهٔ مجمع عمومی سازمان ملل متحد با همتایان اروپایی خود برای بحث در مورد برنامه هستهای تهران دیدار خواهد کرد.
دو دیپلمات اروپایی به رویترز گفتند که این دیدار روز سه‌شنبه انجام خواهد شد.
در همین حال، کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز دوشنبه گفت: زمان محدودی برای دستیابی به توافق بین ایران و قدرت‌های کلیدی اروپایی برای به تأخیر انداختن بازگشت تحریم‌ها علیه تهران وجود دارد.
وقتی از او در مورد احتمال دستیابی به توافق سوال شد، گفت: «پیش‌بینی این موضوع دشوار است».
بریتانیا، فرانسه و آلمان، که به عنوان تروئیکای اروپایی شناخته می‌شوند، روز ۲۸ اوت فرآیند ۳۰ روزه‌ای را برای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل آغاز کردند که ذیل قطعنامهٔ ۲۲۳۱ شورای امنیت در تأیید توافق هستهای ایران و شش قدرت جهانی در تیرماه ۱۳۹۴، لغو شده بودند.
کشورهای غربی تهران را به عدم پایبندی به این توافق متهم می‌کنند که هدف آن جلوگیری از توسعه سلاح هستهای است. ایران این اتهام را رد کرده و سه کشور اروپایی و آمریکا که از برجام خارج شده است، را به نادیده گرفتن تعهدات خود متهم کرده است.
عراقچی: سازوکار ماشه عملیاتی شود، توافق با آژانس از اعتبار می‌افتد
وزیر خارجه ایران روز دوشنبه گفت: اگر «سازوکار ماشه»، بازگرداندن تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران، «در نهایت عملیاتی شود، توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز از اعتبار می‌افتد».
عباس عراقچی در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما افزود: توافق همکاری با آژانس «در شرایط بعد از تجاوز صورت گرفته و اگر اسنپ‌بک (سازوکار ماشه) صورت بگیرد ما با شرایط جدیدتری مواجه هستیم».
او افزود که «اقدام سه کشور اروپایی در شورای امنیت اگر نهایتاً عملی شود، ایران واکنش نشان خواهد داد و ما باز هم به شرایط جدیدی با آژانس می‌رسیم».
اشاره عراقچی به توافقی است که ایران و آژانس روز ۱۸ شهریور با میانجی‌گری مصر در قاهره امضا کردند که بر اساس آن، تهران پذیرفت اجازه دسترسی به تمام تأسیسات هستهای خود را به بازرسان بدهد. اما شورای عالی امنیت ملی ایران روز ۲۹ شهریور اعلام کرد که در پی اقدام سه کشور اروپایی برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت، «عملاً مسیر همکاری با آژانس دچار تعلیق خواهد شد».
شورای امنیت روز ۲۸ شهریور پس از آن‌که سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا «سازوکار ماشه» یا «اسنپ‌بک» را فعال کردند، قطعنامهٔ لغو همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را رد کرد.
رأی‌گیری شورای امنیت به این معنی است که تحریم‌های تعلیق‌شده ایران، در ۲۸ سپتامبر مجدداً اجرایی خواهد شد، مگر این‌که تهران بتواند این شورا را در هفتهٔ آینده متقاعد به کوتاه آمدن کند.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، نیز قرار است در نیویورک حضور یابد که انتظار می‌رود مذاکرات فشرده‌ای با طرف‌های اروپایی برای جلوگیری از اجرایی شدن مکانیسم ماشه انجام دهد.
به گزارش خبرگزاری‌های ایران، او روز دوشنبه پیش از عزیمت به مقر سازمان ملل، با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، دیدار و «گزارشی از برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای این سفر ارائه کرد».
گروسی: تلاش‌های دیپلماتیک در «مقطع دشواری» قرار دارد
در همین حال، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز دوشنبه به خبرگزاری فرانسه گفت که تلاش‌های دیپلماتیک برای حل اختلاف بر سر برنامه هستهای ایران در «مقطع دشواری» قرار دارد، اما گفت‌وگو ادامه خواهد یافت.
او اظهار داشت: «بدیهی است که این یک مقطع بسیار دشوار است. وضعیتی بسیار دشوار است که اکنون با آن روبرو هستیم».
به گفتهٔ گروسی، مذاکرات بین طرف‌های درگیر برای روز دوشنبه در نیویورک برنامه‌ریزی شده است.
«آنچه مهم است این است که ارتباطات ادامه دارد. ما قصد داریم در صورت امکان امروز، دوشنبه، این‌جا در نیویورک یکدیگر را ببینیم و شاید جلسات بیشتری در طول هفته داشته باشیم».
ایران پس از حملات اسرائیل و ایالات متحده به تأسیسات هستهای خود در خرداد و تیرماه گذشته، همکاری با آژانس را به حالت تعلیق درآورد.
دولت‌های غربی مدت‌هاست که ایران را به تلاش برای دستیابی به توانایی ساخت سلاح هستهای متهم می‌کنند، اما تهران این ادعا را رد کرده است.
ایران همچنین از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دلیل عدم محکومیت حملات اسرائیل و ایالات متحده انتقاد کرده است.
