مصر: اولویت باید تضمین آتش‌بس در غزه باشد؛ «تدابیر امنیتی جدید» برای تردد مقام‌های حماس

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، تمدید آتش‌بس میان اسرائیل و گروه افراطی حماس را «بارقه‌ای از امید» خواند، اما در عین حال هشدار داد که این مدت زمان برای ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به نوار غزه کافی نیست.

قطر که در مذاکرات اسرائیل و حماس نقش میانجی را ایفا می‌کند روز دوشنبه اعلام کرد که آتش‌‌بس اولیه چهار روزه برای دو روز دیگر تمدید شد. این وقفه شش روزه پس از هفت هفته جنگ میان اسرائیل و حماس صورت می‌گیرد که تاکنون به بهای جان هزاران نفر در نوار غزه و ویرانی این منطقه انجامیده است.

آقای گوترش به خبرنگاران گفت: «بسیار امیدوارم که این [آتش‌بس] به ما اجازه دهد تا کمک‌های بشردوستانه بیشتری را به مردم غزه که هم‌اکنون در رنج بسیار هستند، برسانیم. و البته می‌دانیم که حتی با احتساب این مدت زمان، غیرممکن است که بتوانیم تمام نیازهای شدید جمعیت غزه را برطرف کنیم.»

سازمان ملل متحد تاکنون توانسته است تا کمک‌هایی را از طریق گذرگاه مرزی رفح در مصر به غزه برساند. این نهاد بین‌المللی در عین حال خواستار آن شده است که بتواند از طریق گذرگاه مرزی کرم ابوسالم نیز که تحت کنترل اسرائیل است، کمک‌های بشردوستانه وارد نوار غزه بکند.

دبیرکل سازمان ملل متحد عنوان کرد: «من صادقانه امیدوار هستم که امکان استفاده از گذرگاه‌های مرزی دیگر نیز فراهم شود، چرا که این امر روند توزیع کمک‌ها را را تسهیل می‌کند.»

ساعاتی پیش از این اظهارات، استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان متحد، گفته بود که مذاکرات باید با هدف تبدیل آتش‌بس موقت به آتش‌بس کامل انسان‌دوستانه ادامه پیدا کند.

در آخرین ساعات دوشنبه ششم آذرماه،‌ چهارمین روز از وقفه بشردوستانه در جنگ اسرائیل و حماس، دو طرف گروهی دیگر از زندانیان خود را آزاد کردند. گروه افراطی حماس ۱۱ گروگان اسرائیلی شامل دو زن و ۹ کودک را آزاد کرد و در مقابل ۳۳ زندانی فلسطینی شامل سه زن و ۳۰ نوجوان هم از زندان اسرائیل آزاد شده و به کرانه باختری بازگشتند.

به این ترتیب در مجموع با آزاد شدن ۵۰ گروگان اسرائیلی و بیش از بیست شهروند خارجی از اسارت حماس و یکصد و پنجاه زندانی فلسطینی از زندان‌های اسرائیل، بند اصلی توافق چهار روزه کامل شد.

در این فاصله، رعایت آتش‌بس موقت و ورود کامیون‌های حامل آب، غذا، چادر و دارو به نوار غزه هم گوشه‌ای از مشکلات بخشی از مردم غزه را برطرف کرد؛ مشکلاتی که البته با تغییر شرایط آب و هوایی، باد و بارندگی شدید و سرد شدن هوا دوچندان شده است.

اما مهمترین تحول ساعات پایانی دوشنبه، اعلام موافقت دو طرف با تمدید وقفه به مدت دو روز دیگر بود؛ تحولی که با تلاش فشرده قطر، مصر و آمریکا و البته درخواست گسترده جامعه بین‌المللی رخ داد.

پس از رایزنی‌های مقام‌های قطری با دو طرف مناقشه، حماس اعلام کرد که با تمدید توافق به مدت دو روز دیگر «بر اساس شروط قبلی» موافقت کرده است؛ موضعی که می‌تواند به معنای درخواست آزادی سه زندانی فلسطینی در مقابل هر گروگان اسرائیلی باشد.

از سوی دیگر اسرائیل بدون اشاره به جزئیات، تنها از ادامه وقفه بر اساس شیوه‌ای که از قبل اعلام کرده بود خبر داد؛ یک روز آتش‌بس به ازای آزادی هر ۱۰ گروگان.

در این میان اعلام شد که سازمان‌ زندان‌های اسرائیل اسامی ۵۰ زندانی فلسطینی دیگر را در اختیار دادگاه عالی قرار داده که به شکل بالقوه امکان آزاد شدنشان وجود خواهد داشت.

اما یکی از مهمترین موانعی که در حال حاضر بر سر راه تمدید طولانی‌تر وقفه و آزادی تعداد بیشتری از گروگان‌ها و زندانیان وجود دارد،‌ موضوع «دسترسی» به گروگان‌هاست. با وجود آنکه همچنان از سرنوشت حدود ۱۸۰ تا ۱۹۰ گروگان اسرائیلی اطلاع دقیقی در دست نیست، حماس از طریق قطر اعلام کرده که گروهی از گروگان‌ها در اختیار دیگر گروه‌های شبه‌نظامی هستند و به همین دلیل، به آنها دسترسی ندارد؛ موضوعی که در روزهای پیش رو می‌تواند باعث پیچیدگی روند و بروز اختلاف‌های تازه بین اسرائیل و حماس شود.

دولت و ارتش اسرائیل همزمان بار دیگر اعلام کرده اند که به محض پایان وقفه، با «شدت و قدرت» عملیات جنگی در غزه را از سر گرفته و تا «نابودی کامل حماس» ادامه خواهند داد؛ موضعی که بسیاری از ناظران در واقع‌بینانه بودنش تردید دارند.

در این میان بسیاری در انتظار تحولات روز سه‌شنبه هفتم آذرماه،‌ به عنوان پنجمین روز وقفه عملیاتی هستند. انتظار می‌رود در این روز ۱۰ گروگان اسرائیلی از سوی حماس آزاد شوند و اسرائیل هم، اگر با ادامه روند بر اساس مفاد توافق اولیه موافقت کرده باشد، باید ۳۰ فلسطینی را آزاد کند.

سخنگوی وزارت خارجه قطر می‌گوید تمدید دو روزه وقفه بشردوستانه ممکن است زمینه‌ساز دستیابی به وقفه طولانی تری شود.

ماجد الانصاری با تأکید بر دشوار بودن روند مذاکرات با دو طرف مناقشه گفت بدست آمدن توافق برای تمدید دو روزه وقفه باعث شده که به احتمال دستیابی به وقفه‌ای بادوام‌تر خوشبین‌تر شویم. آقای انصاری با تأکید دوباره بر سختی این مسیر گفت که رایزنی فشرده با دو طرف همچنان ادامه خواهد داشت.

مشاور نخست‌وزیر اسرائیل می‌گوید حماس و صلح با هم سازگار نیستند و رسیدن به صلح با این گروه افراطی، غیر ممکن است.

مارک رگو با این ادعا که همه اسرائیلی‌ها در این زمینه هم‌نظر هستند گفت مردم کشورش دیگر حاضر نیستند حضور گروه و حکومتی تروریستی را در کنار مرزهایشان تحمل کنند.

آقای رگو همچنین در مورد بازسازی نوار غزه پس از پایان جنگ گفت اسرائیل در این زمینه مسئولیتی ندارد و انتظار می‌رود جامعه بین‌المللی منابع مالی این‌کار را تأمین کنند. مشاور بنیامین نتانیاهو یادآوری کرد که «اسرائیل نه به دنبال جنگ بوده و نه آن‌را شروع کرده. بنابراین مسئولیت ویرانی‌های ناشی از آن هم بر عهده این کشور نیست».

گروهی از فعالان اجتماعی و حقوق بشر با هدف افزایش فشار جهت برقرای یک آتش‌بس دائمی بین اسرائیل و حماس،‌ در مقابل کاخ سفید دست به اعتصاب غذا زدند.

در میان این فعالان عمدتا چپ‌گرا، چهره‌هایی همچون سینتیا نیکسون بازیگر آمریکایی هم به چشم می‌خورند. این فعالان خواستار آنند که جو بایدن با اعمال نفوذ بر سران اسرائیل، آنها را به پذیرش آتش‌بس دائمی ترغیب کند.

این تحصن اعتراضی برای پنج روز پیش‌بینی شده است. در نشست خبری که همزمان با آغاز این حرکت در مقابل کاخ سفید برگزار شد، ظهران ممدانی یکی از نمایندگان دموکرات ایالت نیویورک،‌ اقدامات جو بایدن را، «زمینه‌ساز بمباران و گرسنگی فلسطینی‌ها» خواند و گفت «اعتصاب غذای علنی ما، تلاشی برای دیده‌شدن چیزی است که نادیده گرفته می‌شود،‌ یعنی تجربه و شرایط فلسطینی‌ها.»

سینتیا نیکسون عضو «سوسیالیست‌های دموکرات آمریکا»، با معرفی خود بعنوان «مادر کودکانی یهودی که پدربزرگ و مادربزرگشان از جان‌بدربردگان هولوکاست هستند»، گفت «تعداد غیر نظامیانی که اسرائیل در طول هفت هفته گذشته در باریکه غزه کشته، بیش از مجموع غیرنظامیانی است که در طول بیست سال جنگ در کل کشور افغانستان کشته شده‌اند.» خانم نیکسون گفت «از اینکه گروهی تلفات غیرنظامی را از عوارض جانبی جنگ میشمرند خسته شده و این آمار و ارقام نشان میدهد که هیچ چیزی در این جنگ، عادی و معمولی نیست».

گروه افراطی حماس می‌گوید بدنبال یک توافق آتش‌بس تازه با اسرائیل است که بر اساس آن بجز زنان و کودکان، گروگان‌های دیگری را هم آزاد کند.

خلیل الحیه یکی از مقام‌های عالیرتبه حماس بدنبال اعلام تمدید دو روزه وقفه گفت: «امیدواریم اسرائیل در دو روز آتی به مفاد توافق پایبند بماند،‌ چراکه ما بدنبال توافق جدیدی هستیم که بر اساس آن، علاوه بر زنان و کودکان، گروگان‌های دیگری هم مبادله شوند».

به گفته این عضو حماس چنین توافقی مستلزم «دوره طولانی‌تری از آتش‌بس برای تسهیل مبادله» خواهد بود.

خلیل الحیه در مورد شرایط مورد نظر سازمانش برای مبادله گروگان‌های جوان یا نظامی با زندانیان فلسطینی چیزی نگفته،‌ اما پیشتر زیاد نخاله خواستار آزادی «همه» زندانیان فلسطینی در مقابل گروگان‌های اسرائیلی شده بود.

نکته‌ای که به پیچیدگی موضوع می‌افزاید اما اینکه به گفته خود حماس، همه گروگان‌های اسرائیلی در اختیار این گروه نیستند و حتی از محل نگهداری یا سرنوشت تعدادی از آنان اطلاعی در دست نیست.

مقام‌های اسرائیلی تاکنون به این موضوع واکنشی نشان نداده‌اند،‌ اما پس از اعلام تمدید دو روزه وقفه عملیاتی، اسامی ۵۰ زن زندانی فلسطینی را به دادگاه عالی اعلام کردند. به این ترتیب در حال حاضر، ۲۰۰ زندانی فلسطینی به شکل بالقوه نامزد آزادی در مقابل گروگان‌های اسرائیلی هستند.

ایلان ماسک، کارآفرین بین‌المللی و مالک شبکه ایکس و شمار دیگری از شرکت‌های مهم جهانی در ادامه دیدار خود از اسرائیل و پس از دیدار از بخشی از شهرک‌های سوخته و غارت شده بدست حماس در حمله روز ۱۵ مهر، به نخست‌وزیر اسرائیل گفت آماده کمک (به نابودی حماس) است.

او این موضوع را در واکنش به گفته بنیامین نتانیاهو که از نابودی حماس بعنوان «یک هدف از جنگ جاری و همچنین زمینه‌ساز دستیابی به هرگونه صلح با فلسطینیان» نام برد،‌ مطرح کرد.

ایلان ماسک خطاب به نخست‌وزیر اسرائیل گفته «کسانی که قصد دارند به قتل دست بزنند، باید خنثی شوند، تبلیغاتی که افراد را برای قتل در آینده آموزش می‌دهد، باید متوقف شود، و سپس شکوفایی غزه رخ دهد».

روز دوشنبه بنیامین نتانیاهو و شماری از نظامیان ارشد ارتش اسرائیل ایلان ماسک را در بازدید از کیبوتص بئری همراهی کردند.

اعضای گروه افراطی حماس ۱۰۶ تن از ساکنان کیبوتص بئری را که یک کیبوتص قدیمی و موفق در اسرائیل بود، کشته و ده‌ها تن دیگر از اعضای آن را به غزه ربودند.

بنیامین نتانیاهو در بازگشت به اورشلیم پس از بازدید مشترک از کیبوتص بئری، فیلمی ۴۷ دقیقه‌ای را که از روی دوربین‌های لباس‌های اعضای حماس در روز حمله آن‌ها گرفته شده و بخشی از جزییات ورود، حمله و اقدامات آن‌ها در شهرک‌های جنوب اسرائیل را نشان می‌دهد، برای آقای ماسک پخش کرد.

اسحاق هرتسوگ، رئیس‌جمهور اسرائیل، شامگاه دوشنبه در دیدار با ایلان ماسک در اورشلیم به او گفت «در پلتفرمی که در مالکیت شما است، فعالیت گسترده یهودستیزی در جریان است و باید برای مقابله با این وضعیت چاره‌ای اندیشیده شود»؛ موضوعی که تأیید آقای ماسک را بدنبال داشت.

بنی گانتس، وزیر ارشد عضو کابینه جنگ اسرائیل هم در دیدار جداگانه به ایلان ماسک گفت درس عبرت گرفته شده از تاریخ برای قوم یهود به اسرائیل نشان داده که باید در مبارزه با یهودستیزی مصمم بود و شبکه ایکس می‌تواند در این مبارزه نقش مهمی ایفا کند.

نخست‌وزیر کانادا در اشاره به افزایش اخیر رویدادهای یهودستیزانه در کشورش، در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشت «اقدامات خشونت‌بار و دامنه‌دار ضدیهودی تأسف‌آور و غیرقابل قبول است و باید فورا متوقف شود».

جاستین ترودو پرتاب بطری آتش‌زا به ورودی ساختمان شورای جامعه یهودی مونترال را که یکشنبه‌شب این هفته رخ داده، محکوم کرد.

از آغاز جنگ اسرائیل و گروه افراطی حماس که از سوی کانادا، آمریکا و اروپا گروهی تروریستی شناخته شده، تعرض به ساختمان‌های اداری و مدارس یهودیان در کانادا افزایش یافته است.

حدود ۳۳۵ هزار یهودی در کانادا زندگی می‌کنند که نزدیک به یک‌ونیم درصد از جمعیت این کشور هستند. یهودیان کانادایی جامعه‌ای قدیمی در آن کشور محسوب می‌شوند.

با افزایش شمار مهاجران از کشورهای اسلامی، تعداد مسلمانان ساکن کانادا به حدود دو میلیون تن نزدیک شده است.

راه‌پیمایی‌ها و تجمع‌های نسبتا بزرگی در حمایت از فلسطینیان در جنگ جاری در دوره اخیر در تورنتو و دیگر شهرهای بزرگ کانادا برگزار شده است.

رسانه‌های اسرائیل به نقل از خانواده یکی از اسرائیلی‌های آزادشده خبر دادند که یحیی سنوار، رهبر داخلی حماس که از آغاز جنگ از انظار پنهان شده، و همچنین برادرش محمد سنوار، که عضو ارشد شاخه نظامی حماس است، دست‌کم هر کدام یکبار با گروهی از گروگان‌های اسرائیلی‌ دیدار کرده‌اند.

به گزارش شبکه‌های ۱۲، ۱۳ و کان اسرائیل، یحیی سنوار در دیدار با گروهی از ربوده شدگان به زبان عبری به آن‌ها گفته: «نگران نباشید، در جای امنی هستید و به شما آسیبی نخواهد رسید».

یحیی سنوار در دوران ۲۲ ساله حبس خود به جرایم ضد امنیت اسرائیل، زبان عبری را در زندان اسرائیل آموخته بود و در دوران زندان هم در مصاحبه با رسانه‌های اسرائیلی به زبان عبری صحبت کرده بود. او در آن مصاحبه‌ها در حدود ۲۰ سال پیش گفته بود کاری خواهد کرد که همه زندانیان فلسطینی آزاد شوند.

مقامات اسرائیل تأکید دارند که یحیی سنوار طراح اصلی حمله روز ۱۵ مهر به اسرائیل بوده و در تونل‌های زیرزمینی غزه پنهان شده و جای خود را عوض می‌کند.

همچنین به گزارش رادیوی ارتش اسرائیل، یکی از اسرائیلی‌های آزادشده در روزهای اخیر گفته است که محمد سنوار نیز با او و گروهی از گروگان‌ها دیدار کرده و خود را به آن‌ها معرفی کرده است.

محمد سنوار تا پیش از این فرمانده شاخه جنوبی یگان‌های عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس بود، که مسئولیت بخش جنوبی باریکه غزه را در دست داشت.

حماس روز یکشنبه این هفته تأیید کرد که محمد الغندور، فرمانده شاخه شمالی حماس در بمباران‌های اسرائیل همراه با ۴ تن دیگر از فرماندهان ارشد حماس از پای درآمده است.

اسرائیل تأکید دارد که محمد سنوار و احمد الجعبری، یکی دیگر از سران شاخه نظامی حماس، طراحان ربودن گیلعاد شالیط در بهار سال ۲۰۰۶ بودند که اسرائیل برای آزادی او، ۵ سال و نیم بعد، ۱۰۲۷ زندانی فلسطینی، از جمله یحیی سنوار را آزاد کرد.

اسرائیل ۱۳ ماه بعد از آزادی این سرباز اسرائیلی از محل اختفای دقیق احمد الجعبری آگاهی یافت و او را کشت.

یحیی و محمد سنوار، در کنار محمد ضیف و مروان عیسی ۴ فرمانده اصلی داخلی حماس اکنون در صدر فهرست اسرائیل برای نابودی قرار دارند.

به گزارش رسانه‌های اسرائیل، یکی از زنان فلسطینی که دوشنبه شب آزاد شدند، نفوذ عارف حماد ، دختری از اهالی محله شیخ جراح در شرق اورشلیم بود که در سن ۱۶ سالگی در زمستان دو سال پیش با چاقو موریا کوهن، زن همسایه یهودی خود را «در برابر چشم ۵ فرزند» او در کوچه مشترک محل زندگی‌ این دو خانواده هدف حمله قرار داده بود.

آن رویداد در اوج بحران در شرق اورشلیم بر سر خانه‌های فلسطینیان در محله شیخ جراح رخ داده بود.

خانم کوهن در گفت‌وگو با رسانه‌های اسرائیل ناخشنودی و نگرانی خود را از آزادی این زن فلسطینی ابراز کرده است.

به گزارش شبکه ۷ اسرائیل و روزنامه یدیعوت آحرونوت، دو زن دیگر فلسطینی که دوشنبه شب در میان ۳۳ فلسطینی آزادشده از زندان اسرائیل در برابر بازگشت ۱۱ اسرائیلی از غزه بودند، به اتهام قتل مردم اسرائیل یا مشارکت در قتل در زندان بودند.

یاسمین شعبان ۴۰ ساله در سال ۲۰۱۴ با بستن کمربند انتحاری در زیر لباس خود در پوشش «زن اسرائیلی حامله» به تل‌آویو رفته بود.

عاطفه جردات، ۵۰ ساله، مادر محمد جردات، به جرم آگاهی از برنامه‌ریزی فرزندش برای قتل یهودا دیمنتمن، یک دانشجوی یهودی اسرائیلی، در دسامبر ۲۰۲۱ زندانی شده بود. مادر محمد جردات اسلحه‌ای را که پسرش برای این قتل به کار برده بود، پنهان کرده بود.